• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شرک (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


از عناوین و موضوعات مطرح شده در آیات قرآن، شرک است.


شرك، به معناى شريك قائل شدن براى خدا در فرمانروايى يا ربوبیّت است.
[۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۰، ص ۴۴۹، «شرک».    
شرك انسان در دين‌ دو گونه است: شرك بزرگ يا اثبات شريك براى خدا و شرك كوچك كه ریا، نفاق و در نظر گرفتن غير خدا با او در امور است.
[۲] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۵۲، «شرک».    
[۳] فرهنگ معارف اسلامى، ج ۲، ص ۱۰۵۴.

در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌ «شرك» و مشتقّات آن، «عبد»، «إله» و مشتقّات آن دو، «طاغوت» و بعضى الفاظ و جملات ديگر استفاده شده است و از ذكر آياتى كه صراحت در شرك ندارد و جايگاه آن در کفر و کافران است؛ خوددارى شده است
[۴] به مقالات کفر (قرآن) و کافران (قرآن) رجوع شود.
.

امام‌ خمینی شرک را اعتقاد به دو مبدا برای عالم، یا عبودیت غیر خداوند به‌عنوان اله یا اعتقاد به تاثیر استقلالی در عالم برای غیر خداوند می‌داند.
[۵] خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۱و۴۰، تهران، بی‌تا.
ایشان شرک در عبادت را دارای مراتب گوناگون می‌داند که از جهت ظهور و خفاء در یک سطح نیستند و به شرک جلی و خفی تقسیم می‌کند.
[۶] خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

الف) شرک جلی: مرتبه آشکار و جلی شرک در انجام مناسک عبادی و اعمال خاص برای غیر خداوند است. امام خمینی با اذعان به اینکه یکی از اقسام شرک، شرک در عبادت است، شرک جلی را در عبادت و پرستش بیش از یک خدا یا صورت خدایان می‌داند که شرک بیشتر مشرکان این‌گونه بوده‌ است از جمله مشرکان این موارد است:
۱- اصحاب هیاکل
۲- اصحاب اشخاص
۳- بت‌پرستان عرب، گروهی از عرب‌های عصر جاهلیت بت‌پرست بودند و بت‌هایی با نام‌های متعدد را می‌پرستیدند، بلکه مشرکان عرب، بیشتر بت‌پرست بودند و در مجموع ۳۶۰ بت را می-پرستیدند.
[۷] خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۴-۱۶، تهران، بی‌تا.
[۸] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

ب) شرک خفی: امام‌ خمینی شرک خفی را اعتماد بر اسباب و تکیه ‌بر غیر حق می‌داند، به‌گونه‌ای که ایشان با استناد به روایتی، جابه‌جاکردن انگشتر در دست برای یاد ماندن مطلبی در خاطره را از مصادیق شرک خفی می‌شمارد.
[۹] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

در حقیقت شرک خفی به سبب ضعف یقین و نقصان ایمان است؛ زیرا مطلق اعتماد به غیر حق و توجه به مخلوق ناشی از ضعف ایمان و سستی آن است. ایشان مرتبه خفی‌تر شرک را حالت تلوین و عدم تمکین در توحید می‌داند و معتقد است انسان باید به مقام قلب سلیم برسد؛ یعنی قلبی که خالی از مطلق شرک و شک است. ازاین‌رو ایشان اخلاص نیت در عبادت خواص را تصفیه از شرک جلیّ و اخلاص در عبادت خواص را تصفیه از شرک خفی می‌داند که دوری از طمع و خوف است. زیرا در مسلک خواص طمع و خوف شرک است.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۳۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


آثار شرک (قرآن)، آمرزش شرک (قرآن)، ابراهیم و شرک (قرآن)، اجبار بر شرک (قرآن)، اجتناب از شرک (قرآن)، اختیار در شرک (قرآن)، ادیان و شرک (قرآن)، استغفار از شرک (قرآن)، اصرار بر شرک (قرآن)، اعراض از شرک (قرآن)، افترای شرک (قرآن)، اقسام شرک (قرآن)، شرک در افعال (قرآن)، شرک در الوهیت (قرآن)، شرک در ربوبیت (قرآن)، شرک در عبادت (قرآن)، اکراه بر شرک (قرآن)، انبیاء و شرک (قرآن)، ایمان به شرک (قرآن)، برائت از شرک (قرآن)، بطلان شرک (قرآن)، بی‌ارزشی شرک (قرآن)، پلیدی شرک (قرآن)، تبری از شرک (قرآن)، تبلیغ شرک (قرآن)، تزیین شرک (قرآن)، تشبیه شرک (قرآن)، تشویق به شرک (قرآن)، تظاهر به شرک (قرآن)، تعجب از شرک (قرآن)، تنزیه از شرک (قرآن)، توبه از شرک (قرآن)، تورات و شرک (قرآن)، حکم شرک (قرآن)، دعوت به شرک (قرآن)، زشتی شرک (قرآن)، زمینه‌های شرک (قرآن)، شرک بنی‌اسرائیل (قرآن)، شرک جنیان (قرآن)، شرک در تاریخ (قرآن)، شرک‌ستیزی (قرآن)، شرک کافران (قرآن)، شرک مسیحیان (قرآن)، شرک مؤمنان (قرآن)، شرک و توحید (قرآن)، شرک و فطرت (قرآن)، شرک و کعبه (قرآن)، شرک و کفر (قرآن)، شرک یهود (قرآن)، شکست شرک (قرآن)، ظلم شرک (قرآن)، فرجام شرک (قرآن)، کیفر شرک (قرآن)، گناه شرک (قرآن)، مبارزه با شرک (قرآن)، محیط شرک (قرآن)، مشرکان (قرآن)، مصونیت از شرک (قرآن)، مغفرت شرک (قرآن)، موارد شرک (قرآن)، موانع شرک (قرآن)، نفی شرک (قرآن)، نهی از شرک (قرآن)، هجرت از شرک (قرآن).

۱. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۰، ص ۴۴۹، «شرک».    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۵۲، «شرک».    
۳. ↑ فرهنگ معارف اسلامى، ج ۲، ص ۱۰۵۴.
۴. ↑ به مقالات کفر (قرآن) و کافران (قرآن) رجوع شود.
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۱و۴۰، تهران، بی‌تا.
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، کشف‌الاسرار، ص۱۴-۱۶، تهران، بی‌تا.
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۳۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۳۹، برگرفته از مقاله «شرک».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های کلامی امام خمینی | شرک | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار