شرط (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَرَط (به فتح شین و راء)، از
واژگان قرآن کریم به معنای علامت است.
شَرَط به معنای علامت و جمع آن اشراط است، چنانکه در
مجمع البیان و اقرب و
قاموس المحیط و
الصحاح آمده است.
اما شرط (بر وزن فلس) جمع آن شروط و شرایط است.
(فَهَلْ یَنْظُرُونَ اِلَّا السَّاعَةَ اَنْ تَاْتِیَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ اَشْراطُها) «آیا جز به ساعت منتظراند که ناگهان آید و حقا که علائم آن آمده است.»
اهل تفسیر ساعت را
قیامت دانسته و علائم آمدن آنرا
بعثت حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)،
انشقاق قمر، آمدن دخان که در آیه
(فَارْتَقِبْ یَوْمَ تَاْتِی السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِینٍ) آمده، و نزول آخرین کتاب آسمانی گفته‌اند. به احتمال بعضی از بزرگان علامات قیامت
خلقت انسان و تقسیم او به نیکان و بدان و آمدن
مرگ بر ایشان است.
نگارنده احتمال قوی می‌دهد که مراد از
ساعت، مرگ است نه قیامت و کلمه «بَغْتَةً» نیز حاکی از آنست. و در آیات بعدی که دنباله همین آیه است آمده
(فَکَیْفَ اِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِکَةُ...) و علامات مرگ عبارت‌اند از پیری، سفیدی موها، تقلیل قوا و غیره. در بعضی از احادیث که مطالبی راجع به قیامت و
ظهور امام زمان (علیه‌السّلام) آمده و شرایطی بیان فرموده‌اند ظاهرا ربطی به این آیه ندارد. و در «ساعة» گذشت که آن به معنی مرگ نیز آمده است.
ناگفته نماند شرط (بر وزن فلس) چیزی است که وجود چیزی بر آن بسته است و تحقق شرط علامت تحقق مشروط است، از این لحاظ در شرط (بر وزن فرس) نیز معنای اصلی ملحوظ است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شرط»، ج۴، ص۱۴و۱۵.
