شرح الدر النظیم

شرح الدر النظیم فی خواص القرآن العظیم اثر عبدالعلی بیرجندی از علمای اعلام، حکیم و منجم می‌باشد.

شرح الدر النظیم فی خواص القرآن العظیم اثر شیخ نظام الدین عبدالعلی (م ۹۳۲ یا ۹۳۴ ق) فرزند محمد بیرجندی، از علمای اعلام، حکیم و منجم می‌باشد.
اسماعیل پاشا بغدادی به غلط وی را از علمای حنفی ذکر نموده و خیرالدین زرکلی نیز به تبع از بغدادی وی را حنفی مذهب می‌خواند. حال آنکه مفسر از علمای شیعه در عصر صفوی بوده و آثار بسیاری از خود باقی گذاشته است. قسمتی از مؤلفات و مصنفات وی در کتابخانه آستان قدس رضوی محفوظ است.
آقابزرگ تهرانی، در طبقات اعلام الشیعه به شرح حال وی پرداخته و مؤلفات وی را در الذریعه یاد کرده است (بیرجندی).

تـفسیر مورد بحث در یک جلد به زبان عربی شرحی است مزجی بر تفسیر الدر النظیم فی فضائل القرآن و الذکر الحکیم که متن از ابوالسعادات عفیف الدین عبداللّه یافعی تمیمی‌ (۶۶۸ - ۷۶۸ ق) است. بیرجندی به شرح الدرالنظیم یافعی پرداخته و متعرض خواص سوره‌ها نیز می‌گردد.
در [[|سـوره الاعراف]]، آیه ۱۸۰ (و اللّه الاسماء الحسنی) به تفصیل اسماء و صفات خداوند را یاد کرده است.
نسخه‌ای از این تفسیر نزد شیخ احمد سکاکی طبسی بوده که در ترجمه خود از آن نقل می‌نماید. و نسخه مورخه ۱۰۵۳ ق در کتابخانه کاتب ابن سطور در کربلا محفوظ است.

۱.	↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۸۰.
۲.	↑ آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، احیاء الداثر من القرن العاشر، ص۱۲۵.
۳.	↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰.
۴.	↑ آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۱۳، ص۲۴۵.
۵.	↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۱.
۶.	↑ کـتـابـخانه جور لیلی علی پاشا، ۲۵.
۷.	↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۲۶۶.
۸.	↑ حسینی، سیدمحمدتقی، نور عثمانیه کتبخانه، ص۱۷۱.
۹.	↑ فکرت، محمدآصف، فهرست الفبائی کتب خطی کتابخانه مرکزی آستانه قدس، ص۱۶.