شاهد و مشهود (لغاتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شاهد: (وَشاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ) «شاهد» و
«مشهود» از مادّه
«شُهُود- شهادة» است. در این که، منظور از
«شاهد» و
«مشهود» چیست؟ مفسرین تفسیرهای بسیار فراوانی ذکر کردهاند.
تفسیرهای شاهد و مشهود که بالغ بر سی تفسیر میشود، مهمترین آنها تفسیرهای
زیر است:
۱- «شاهد»، شخص
پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) است و «مشهود» همان
روز قیامت است.
۲- «شاهد»،
گواهان عمل انسانند، و «مشهود» انسانها و اعمال آنها هستند.
۳- «شاهد»، به معنای
روز جمعه است که شاهد اجتماع مسلمین در مراسم بسیار مهم نماز آن
روز است و «مشهود»
روز عرفه است که
زائران بیتاللّه الحرام شاهد و ناظر آن روزند.
۴- «شاهد»،
روز عید قربان و «مشهود»
روز عرفه (
روز ما قبل آن) میباشد.
۵- «شاهد»، شبها و
روزها است و «مشهود» بنی آدم است که به اعمال او گواهی میدهند.
۶- «شاهد»،
ملائکه و «مشهود»
قرآن است.
۷- «شاهد»،
حجر الاسود و «مشهود» حاجیانند که در کنار آن میآیند و دست بر آن مینهند.
۸- «شاهد»، خلق است و «مشهود»
حق است.
۹- «شاهد»، امت اسلامی است و «مشهود» امتهای دیگر.
۱۰- «شاهد»، پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و «مشهود» سایر
انبیاء هستند.
۱۱- یا این که «شاهد»، پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و «مشهود»
امیر مؤمنان علی (علیهالسّلام) است.
(وَشَاهِدٍ وَمَشْهُودٍ) (و سوگند به شاهد و مشهود (پیامبر و اعمال امّت))
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان میفرماید: شهادت در دو کلمه شاهد و مشهود به یک معنا است و آن عبارت است از حاضر بودن و به چشم خود دیدن، نه به معنای اقامه شهادت، برای اینکه اگر به آن معنا میبود جا داشت بفرماید: و مشهود علیه چون شهادت به این معنا حتما باید با حرف علی متعدی شود. بنابراین، کلمه شاهد قابل انطباق است بر رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)، برای اینکه آن جناب
امروز شاهد اعمال امت است و فردای قیامت به آنچه دیده شهادت میدهد و کلمه مشهود هم قابل انطباق است با شکنجهای که
کفار به این
مؤمنین میدادند و وضعی که در آخرت به خود میگیرند و یا به عبارتی جزای آن رفتار و یا به عبارتی دیگر آنچه در
روز قیامت برای این
ظالمان و
مظلومان رخ میدهد، چه
ثواب و چه
عقاب و بنابراین احتمال نکره آمدن این دو کلمه به منظور تعظیم بوده و خواسته است بفهماند، شاهد و مشهودی که از حیطه
تعریف بیرون است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شاهد و مشهود»، ص۳۰۹-۳۱۰.