سیدمحمد بن یحیی الهادی طباطبایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
المرتضی لدین اللـه محمد بن یحیی الهادی (۲۷۸-۳۲۳
ق/۸۹۱-
۹۳۵ م)،
فقیه،
خطیب،
متکلم،
شاعر، ادیب و دومین فرمان‌روای طباطبایی
یمن بود.
او پس از پدر در اول
محرم ۲۹۹
ق/۲۹ اوت ۹۱۱ م به عنوان امام
زیدیان به قدرت رسید.
گفته شده که چون در آغاز کار مردم در امر
امامت او اختلاف کردند، با مخالفان جنگید،
اما مدت کوتاهی در این مقام باقی ماند و پس از آن به سود برادرش
احمد ناصر کناره گرفت و خود نیز با وی
بیعت کرد. او پس از آن زندگی را به انزوا،
تحقیق، مطالعه، تألیف و
عبادت گذراند.
از اواخر زندگی او چندان چیزی دانسته نیست. گویا مدتی در زندان
آل طریف که از مخالفان فرمان‌روایی او بودند، به سر برده و پس از هجوم
آل یعفر بر آل طریف و پیروزی بر آنان، از
زندان گریخته یا رهایی یافته است.
آثار فقهی و کلامی او بسیار است و گفته‌اند به ۱۶ جلد می‌رسد.
از آن میان این‌ها را می‌توان نام برد: مختصر کتاب النهی؛ السبع رسائل المنتقاه، نامه‌ای که پس از درگذشت پدر به مردم طبرستان نوشته؛ مسائل المعقلی در فقه، این آثار در موزۀ بریتانیا موجود است
النوازل؛ جواب مسائل مهدی؛ تفسیر القرآن در ۷ جلد؛ الاصول در
عدل و
توحید؛ الایضاح؛ الرد علی الروافض و الرد علی القرامطه.
او دارای فرزندانی چند بود، از آن میان حسن معروف به اتج از دیگران معروف‌تر است که در
آمل (
مازندران) زاده شده است.
گروهی از نوادگان او به
اصفهان کوچ کردند و به آل «
ابوالعسّاف» شهرت یافتند و تا سدۀ ۶
ق/۱۲ م در آن‌جا ماندند و نیز از میان آنان، جمعی در ساری،
ری و خوزستان ساکن شدن.
سال مرگ او را ۳۲۰
ق/۹۳۲ م نیز نوشته‌اند.
مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل طباطبا»، شماره۴۳۲.
