سیدة نساء العالمین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حضرت زهرا (علیهاالسّلام) در نزد
مسلمانان برترین و والامقام‌ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار است. این
عقیده بر گرفته از مضامین
احادیث نبوی است. این دسته از احادیث، اگر چه از لحاظ لفظی دارای تفاوت هستند، اما مضمونی واحد دارند.
ارزش انسان‌ها مسلما یکسان نیست، بعضی افراد از مقرب‌ترین
فرشتگان الهی برترند، و بعضی از درنده‌ترین
حیوانات پایین‌تر، و آنچه به این
انسان ارزش می‌دهد بر اساس معرفی
قرآن و
اسلام همان
علم و
ایمان و
تقوا و
ملکات فاضله انسانی است. با توجه به این معیارها بانوی
اسلام فاطمه زهرا (علیهاالسّلام) برترین زنان جهان در لسان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) معرفی شده است.
در
روایات فراوانی که در منابع معروف
اهل سنت آمده تصریح شده است که
فاطمه زهرا (علیهاالسّلام) افضل زنان
جهان بود، این سخنی است که پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آن را به تعبیرات مختلف بیان فرموده است:
پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در حدیثی می‌فرمایند: «ان افضل نساء اهل الجنة خدیجة بنت خویلد، و فاطمة بنت محمد، و مریم بنت عمران، و آسیة بنت مزاحم؛
برترین
زنان بهشت خدیجه دختر خویلد، و فاطمه دختر محمد، و
مریم دختر عمران، و
آسیه دختر مزاحم همسر
فرعون».
در
حدیث دیگری می‌خوانیم پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در بیماری وفاتش هنگامی که بی‌تابی فاطمه را مشاهده کرد، فرمود: «یا فاطمة الا ترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین، و سیدة نساء هذه الامة، و سیدة نساء المؤمنین؛
ای فاطمه! آیا راضی نیستی که تو برترین بانوی زنان جهان و بانوی زنان این
امت، و بانوی زنان با
ایمان باشی؟». در این جا افضلیت برای فاطمه (علیهاالسّلام) به صورت
مطلق ذکر شده و نام هیچ کس در کنار او مطرح نگردیده است.
در حدیث دیگری نیز از همان حضرت (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این معنا به صورت مطلق آمده است، در آن هنگام که فاطمه بیمار شده بود و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این سخن را به جمعی از
اصحاب گفت، آنها پیشنهاد کردند که از بانوی اسلام (علیهاالسّلام)
عیادت کنند. پیامبر برخاست و با جمعی از یاران به سوی خانه فاطمه (علیهاالسّلام) آمد، نخست از بیرون خانه صدا زد که: دخترم خودت را بپوشان چون جمعی از یاران به عیادت تو می‌آیند، و از آن جا که لباس دخترش فاطمه (علیهاالسّلام) کافی نبود عبای خود را از پشت در به او داد! پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و یاران وارد شدند، و بعد از عیادت از خانه بیرون آمدند و رو به یکدیگر کرده و از بیماری فاطمه (علیهاالسّلام) اظهار تاسف می‌کردند، پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رو به آنها کرد و فرمود: «اما انها سیدة النساء یوم القیامة؛
بدانید او بانوی تمام زنان در
قیامت است.».
در تعبیر دیگری که در
صحیح بخاری معروف‌ترین منبع
احادیث اهل سنت آمده از قول
عایشه می‌خوانیم: روزی فاطمه (علیهاالسّلام) نزد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد، راه رفتنش درست مانند راه رفتن او بود، پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: خوش آمدی دخترم. سپس او را طرف راست و یا چپ خود نشاند، بعد رازی در گوش او گفت، و به دنبال آن فاطمه گریان شد. من (عایشه) گفتم: چرا گریه می‌کنی؟ بار دیگر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) راز دیگری به او گفت، فاطمه (علیهاالسّلام) خندان شد. گفتم: من تا امروز شادی که این چنین با غم نزدیک باشد ندیده بودم، و از
علت آن سؤال کردم. فاطمه (علیهاالسّلام) گفت: من سر رسول خدا را فاش نمی‌کنم. و این مطلب ادامه داشت تا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از دنیا رفت، آن گاه سؤال کردم. گفت: مرتبه اول پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به من فرمود
جبرئیل هر سال یک بار
قرآن را بر من عرضه می‌داشت، امسال دوبار عرضه داشت، و من فکر می‌کنم فقط به این دلیل است که
اجل من نزدیک شده، و تو اولین کسی خواهی بود که به من ملحق می‌شوی من هنگامی که این سخن را شنیدم گریه کردم. سپس فرمود: «اما ترضین ان تکونی سیدة نساء اهل الجنة و نساء المؤمنین». آیا تو راضی نمی‌شوی که بانوی
زنان اهل بهشت یا زنان با
ایمان باشی؟ هنگامی که این سخن را شنیدم
شاد و خندان شدم.
از بررسی مجموع احادیث به خوبی روشن می‌شود که اگر در یک جا فاطمه (علیهاالسّلام) یکی از چهار
زن بزرگ جهان معرفی شده، هیچ منافاتی با این معنا ندارد که او از میان آن چهار زن برترین آنهاست. شاهد این سخن علاوه بر آنچه از لابه لای احادیث گذشته استفاده می‌شد حدیث زیر است:
در کتاب «
ذخائر العقبی» از
ابن عباس از پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنین نقل شده است: «اربع نسوة سیدات سادات عالمهن: مریم بنت عمران؛ و آسیة بنت مزاحم؛ و خدیجة بنت خویلد؛ و فاطمة بنت محمد، و افضلهن فاطمة؛ چهار زن بانوی بانوان جهان خود بودند: مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم و خدیجه دختر خویلد، و فاطمه دختر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از همه آنها برتر فاطمه (علیهاالسّلام) بود».
تعبیر به «افضلهن» مسایل زیادی را در بر دارد، و بیانگر مقام علمی و
تقوا و
ایثار و
فداکاری و سایر
ملکات فاضله است.
قرآن صریحا می‌گوید: «مریم با
فرشتگان سخن می‌گفت و آنها نیز با او سخن می‌گفتند»
و نیز می‌گوید: «برای مریم
غذای بهشتی در کنار محرابش حاضر می‌شد».
و نیز می‌گوید: «مریم
صدیقه بود».
و مقامات دیگری برای او، و زنان بزرگی مانند آسیه بیان می‌کند، پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز مقامات بزرگی برای خدیجه بیان فرموده. روایات فوق یعنی روایات افضلیت فاطمه (علیهاالسّلام) همه این افتخارات و افزون بر آن را برای بانوی اسلام فاطمه زهرا (علیهاالسّلام) اثبات می‌کند.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی، برگرفته از مقاله «سیدة نساء العالمین».
