سیدابراهیم الغمر حسنی (مرقد)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مزار سیدابراهیم الغَمر حسنی در شمال
مرقد میثم تمار، کنار جاده‌ای که به طرف
کوفه از
نجف اشرف عبور می‌کند، در محله «کنده»، واقع شده است. سیدابراهیم غَمر، فرزند
حسن مثنّی، فرزند
امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) است. مادر گرامی‌اش،
فاطمه دختر
امام حسین (علیه‌السّلام) می‌باشد.
![مرقد سیدابراهیم الغمر حسنی]()
سیدابراهیم غَمر، فرزند
حسن مثنّی، فرزند
امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) است.
مادر گرامی‌اش،
فاطمه دختر
امام حسین (علیه‌السّلام) می‌باشد.
او سیدی بزرگوار، جلیل‌القدر، شریف و بخشنده بود.
کنیه‌های او، ابواسماعیل،
ابوالحسن
و ابواسحاق
بود و از راویان حدیث، به شمار می‌آمد.
می‌گویند که وی، در سال ۱۴۵ یا ۱۴۷ یا ۱۴۹ ه. ق، در سن ۶۷ سالگی، در زندان
منصور به
شهادت رسید
که در این صورت، او در سال ۷۸ یا ۷۹ یا ۸۱ ه. ق، به دنیا آمده است.
مزار سید ابراهیم الغَمر حسنی در شمال
مرقد میثم تمار، کنار جاده‌ای که به طرف
کوفه از
نجف اشرف عبور می‌کند، در محله «کنده»، واقع شده است.
در اواخر
قرن دوازدهم هجری، هنگامی که عده‌ای برای کشف سنگ‌های باستانی کوفه، اطراف منطقه حی کنده را خاکبرداری می‌کردند، سنگ بزرگی یافتند که نام ابراهیم غمر، بر آن ثبت شده بود. گزارش، به مرحوم
آیت‌الله سید محمدمهدی بحرالعلوم طباطبایی رسید. ایشان پس از تایید صحت انتساب قبر به ابراهیم غَمر، دستور ساخت بارگاهی بر قبر را داد.
از مدتی از ساخت آرامگاه، مرجع بزرگ و مجاهد،
سیدمحسن طباطبایی حکیم، دستور داد تا صحن بزرگی را اطراف آرامگاه بسازند.
همچنین در سال ۱۹۹۴ م، اداره اوقاف نجف اشرف، به تعمیر بنا اقدام کرد.
ساختمان بقعه که بنایی مستطیل شکل است، دارای ایوانی با چهار ستون دوتایی، به ابعاد ۲• ۶ و به ارتفاع هشت متر دارد که سراسر آن، با کاشی‌های فیروزه‌ای، تزیین گشته است و آیات قرآن و زیارتنامه امامزاده ابراهیم و زندگی‌نامه آن را نیز در بردارد.
پس از عبور از این فضا، به شبستان اصلی می‌رسیم که در انتهای آن، مرقد امامزاده ابراهیم واقع شده است که ضریحی آهنی از مرقد حفاظت می‌کند. بر فراز بقعه، گنبدی به شکل کلاه‌خودی بزرگ، به قطر هشت متر و ارتفاع بیش از پانزده متر، قرار دارد که در ساقه آن، پنجره‌هایی برای نورگیری، طراحی شده است. نمای خارجی گنبد، با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای، تزیین شده و نمای داخلی آن، گچ‌اندود است. صحن زیارتگاه، کاشی‌کاری و دورتادور آن حصار کشیده شده و با کاشی تزیین گشته است.
درباره وفات یا شهادت ابراهیم، سه دیدگاه مطرح است:
الف)
ابونصر بخاری،
ابوالفرج اصفهانی و دیگران معتقدند که ابراهیم غَمر، در زندان هاشمیه در
ماه ربیع الاول سال ۱۴۵ ه. ق، به شهادت رسید و هنگام مرگ، ۶۷ سال داشت که در این صورت، او در سال ۷۸ ه. ق، به دنیا آمده است. او نخستین فرد از
آل حسن بود که در زندان هاشمیه، از دنیا رفت.
زندانیان بر جنازه او نماز خواندند و گویا در همان‌جا نیز او را دفن کردند.
ب)
ابن خداع می‌نویسد که قبل از آنکه ابراهیم به زندان برسد، وفات یافته بود؛ زیرا لباس‌هایش را باز کرده و محمل شتر را برداشته بودند و در مسیر کوفه، گرما چنان شدید بود که بر اثر تابش آفتاب، گونه‌های صورتش از بین رفته بود و همان باعث شد که قبل از رسیدن به کوفه، وفات یابد.«مات قبل ان یصل الی الحبس، لانهم جردوه الثیاب وکشفوا المحامل علیه وهم فی الطریق، فسقط خدّه من حرّ الشمس، فمات قبل وصول الکوفة».
ابوالحسن عُمری، از قول خداع می‌نویسد: «مات قبل الکوفة بمرحلة»؛ «قبل از رسیدن به کوفه و به فاصله یک منزلی آن، وفات یافت».
بر همین اساس، سیدعبدالحمید نسابه، معتقد است که قبر ابراهیم، در کوفه است.
ج)
ابن فوطی معتقد است که ابراهیم را زنده میان صندوقی اطراف کوفه، دفن کردند. وی می‌نویسد: «انه دفن حیاً فی صندوق بظاهر الکوفة بقریة الهاشمیة».
اما اگر زندان‌هاشمیه را محل وفات ابراهیم غَمر بدانیم، همان‌طور که اجماع مورخان، این‌مطلب را تایید می‌کند، باید قبر ابراهیم، در‌هاشمیه باشد؛ نه حی کنده؛ چنان‌که در این صورت، نویسنده «الحدائق الوردیه» می‌نویسد:
ابراهیم طباطبا بن اسماعیل دیباج بن ابراهیم غمر بن حسن مثنّی را
مهدی عباسی محبوس ساخت تا خود جان داد. سپس در زندان موسی وهارون ماند و می‌گویند که وی، در زندان‌هارون جان سپرد. البته آشکارتر آن است که قبری که پشت سمت راست راه نجف می‌باشد،
قبر ابراهیم طباطبا است و اینکه صاحب فلک النجاة، آن قبر را به ابراهیم ابن حسن مثنّی نسبت داده، اشتباه است؛ زیرا براساس آنچه پیش از این گفته شد، قبر او در‌هاشمیه می‌باشد. «ذکر حمید الشهید الزیدی فی الحدائق الوردیة فی ترجمة محمد بن ابراهیم طباطبا، قال: فاما ابوه ابراهیم فکان یلقب طباطبا وکان قد حبسه خلیفة الملقب بالمهدی حتی توفی ثم اقام فی حبس موسی وهارون وقیل انه مات فی الحبس. قلت: والاظهر ان القبر الذی هو مما یلی یمین طریق النجف قبره وما نسبه فی فلک النجاة انه لابراهیم الحسن المثنی اشتباه لان قبره بالهاشمیة علی ما تقدّم ذکره».
سیدمهدی قزوینی، همین‌مطلب را در کتاب «المزار» بیان می‌کند و قبر کنونی در حی کنده را از آنِ ابراهیم طباطبا بن اسماعیل دیباج بن ابراهیم غَمر، نواده سید ابراهیم غَمر می‌داند.
زیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مزار سید ابراهیم الغَمر حسنی»، ج۱، ص۱۳۷-۱۴۶.
