سید مرتضی فیروزآبادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سید مرتضی بن محمد حسینی فیروزآبادی (۱۳۲۹-۱۴۱۰ق)، از علمای بزرگ
حوزه علمیه نجف و قم در
قرن چهاردهم
و پانزدهم هجری قمری بود.
![سید مرتضی فیروزآبادی]()
وی از شاگردان
میرزا علی ایروانی،
میرزا ابوالحسن مشکینی،
سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ
کاظم شیرازی بود. او در حوزه علمیه نجف تحصیل نموده
و علوم ادبیات
و بخش مهمی از
علم اصول و فقه، فلسفه الهی
و علم کلام را نزد اساتید آن حوزه فرا گرفت. او به تدریس علوم اشتغال داشت که بر اثر اذیت
و آزار حکومت حزب بعث عراق، حوزه علمیه نجف را ترک کرده به
حوزه علمیه قم هجرت کرد
و در آنجا مشغول به تدریس
درس خارج شد. از این عالم تالیفات بسیاری در زمینه علم فقه
و اصول باقی مانده است؛
عنایة الاصول فی شرح کفایة الاصول،
فضائل الخمسة و خلاصة الجواهر از جمله آثار ایشان است.
علامه فقیه
و دانشمند، آیت‌الله سید مرتضی بن محمد بن محمدباقر بن حسین حسینی فیروزآبادی، از علمای بزرگ حوزه علمیه نجف
و قم در
ربیع الاول سال ۱۳۲۹ هجری قمری در
نجف اشرف دیده به جهان گشود.
نسب سید مرتضی، به سید الساجدین
امام زین العابدین (علیه‌السّلام) می‌رسد.
پدر فقیه
و دانشمند ایشان آیت‌الله
سید محمد فیروزآبادی از بزرگان فقهای نجف اشرف
و از مراجع تقلید
شیعه بود. وی از مقام
و منزلت علمی والایی در حوزه علمیه نجف اشرف برخوردار بود. از تالیفات ایشان می‌توان به کتاب «اصول الفقه»، «
ازاحة الشکوک فی حکم اللباس المشکوک»
و «
مناسک الحج و العمرة» اشاره نمود. او در سال
۱۳۴۵ هجری قمری درگذشت.
سید مرتضی فیروزآبادی در دامان خانواده‌ای اهل علم
و تقوی پرورش یافت
و از تربیت پدری شریف
و عالم بهره‌مند گشت. او از کودکی علاقه فراوانی به فراگیری علم
و دانش داشت. هنگام درس از دیگران سبقت می‌گرفت
و از آرامش خاصی برخوردار بود. او پس از آنکه خواندن
و نوشتن را در مکتب خانه‌های عمومی فرا گرفت، در حوزه علمیه نجف به فراگیری
علوم اسلامی پرداخت. وی علوم ادبیات
و بخش مهمی از
علم اصول و فقه،
فلسفه الهی و علم کلام را نزد اساتید فاضل آن حوزه فرا گرفت.
او میان هم رتبه‌های خود به پشتکار
و علاقه فراوان به فراگیری علم
و معرفت مشهور بود.
وی پس از اتمام
رسائل و مکاسب و کفایه خود را برای شرکت در جلسات درس خارج مهیا ساخت. در علم اصول در درس خارج حضرت آیت‌الله حاج
میرزا علی ایروانی و آیت‌الله شیخ
میرزا ابوالحسن مشکینی صاحب «حاشیه کفایه» شرکت کرد
و در علم فقه در درس آیت‌الله العظمی
سید ابوالحسن اصفهانی و آیت‌الله العظمی شیخ
کاظم شیرازی حاضر شد.
حضرت آیت‌الله فیروزآبادی پس از گذراندن سطوح عالی حوزه به تدریس در حوزه علمیه نجف اشتغال یافت.
او مطالب علمی
و دقیق
و مباحث ارزشمندی را در خلال تدریس بیان می‌فرمود.
ایشان بیش از ۶ دوره کفایة الاصول
آخوند خراسانی را درس داد
و دیگر کتب سطح را هر یک چندین‌بار تدریس فرمود.
وی خارج کفایه را برای برخی از شاگردان برگزیده خود به صورت خصوصی درس می‌داد. طلاب جوان شوق
و اشتیاق فراوانی به درس او داشتند، چرا که او از بیانی روان
و تعبیراتی رسا
و سعه‌صدری فراوان برخوردار بود.
آیت‌الله فیروزآبادی در سال
۱۳۹۱ هجری قمری بر اثر فشار
و اذیت
و آزار حکومت حزب بعث عراق وی مجبور به ترک وطن
و هجرت به
شهر قم گردید، او در این حوزه درس خارج فقهی را آغاز نموده
و از علم
و دانش خود طلاب این حوزه را نیز بهره‌مند ساخت.
از ویژگی‌های مجالس علمی
و درس‌های سید مرتضی، بیان رسا
و نزدیک به ذهن شاگردان بود. وی در انتخاب مقدمات مسائل مورد بحث
و ترتیب
و چینش نتایج مطلوب، بسیار توانا بود
و لذا درس‌های وی بسیار آسان
و قابل درک بود
و در جلسات درس‌های اصول
و فقه ایشان بسیاری از طلاب فاضل
و محققین علوم
و معارف اسلامی شرکت می‌کردند.
وی مسائل علمی عمیق را به سبکی آسان
و ساده بیان می‌کرد، به شکلی که هیچ مشکل
و نکته مبهمی در آن باقی نمی‌ماند
و جویندگان معرفت، مطالب را درک می‌کردند.
سید مرتضی فیروزآبادی از فضایل اخلاقی والایی برخوردار بود. وی بسیار خوش اخلاق، خوش سخن
و شیرین گفتار بود. همنشینی با او لذت بخش
و مجالس او مملو از موضوعات گوناگون
و برجسته علمی
و قضایای تاریخی تازه
و داستان‌های اجتماعی لطیف بود که شنونده را مشتاق شنیدن آن می‌کرد.
علاوه بر آنکه ایشان در شنیدن سؤالات شاگردان
و پاسخ به آنها
و مراعات حال شنونده بسیار مهربان بودند.
از ویژگی‌های آثار ارزشمند سید مرتضی فیروزآبادی دقت فراوان
و تحقیق در مصادر مهم
و گوناگون است، چنان‌که تالیفات فقهی
و اصولی ایشان از مباحثی ژرف
و سبکی ساده
و روان برخوردار است
و این ویژگی حکایت از ذوق فراوان
و استعداد سرشار ایشان در انتخاب
و ارائه
و ترتیب مباحث دارد.
به خاطر همین ویژگی‌ها تالیفات ایشان مورد استقبال
و عنایت طلاب
و علمای بزرگ حوزه قرار گرفته است
و در اینجا به برخی از آثار ایشان اشاره می‌شود:
۱-
عنایة الاصول فی شرح کفایة الاصول، این کتاب در شرح کفایه آخوند خراسانی است
و شرحی مهم
و مقبول می‌باشد. این کتاب در شش جلد است
و بارها در نجف اشرف،
تهران، قم
و بیروت به چاپ رسیده است.
۲- فضائل الخمسة من الصحاح الست
و غیرها من الکتب المعتبرة، این کتاب در ۳ جلد است
و در نجف اشرف، تهران
و بیروت چندین بار به چاپ رسیده است.
۳-
السبعة من السلف، در یک جلد است
و در بیروت
و قم به چاپ رسیده است.
۴-
منتخب المسائل، در مسائل فقهی
و فروع احکام است
و در قم به چاپ رسیده است.
۵-
خلاصة الجواهر، این کتاب شرحی استدلالی
و بزرگ بر کتاب منتخب المسائل است. کتاب الطهارة آن در سه جلد، در قم به چاپ رسیده است.
۶-
الفروع المهمة فی احکام الائمه، کتابی است در
فقه استدلالی و بسیار مفصل است
و تنها کتاب الطهارة آن در ۳ جلد بزرگ است.
و آثار گران‌بهای دیگری اعم از تعلیقه
و شرح که بر دیگر کتاب‌های درسی حوزه
و یا در دیگر موضوعات نگاشته است.
سید مرتضی فیروزآبادی، پس از
عمری تالیف
و تحقیق
و تدریس
و خدمت به علوم
و معارف آل محمد (صلوات‌الله‌علیهم) در سال
۱۴۱۰ هجری قمری در شهر مقدس قم دیده از جهان فرو بست.
• نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
