عنایة الاصول فی شرح کفایة الاصول (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عنایة الاصول، تالیف
سید مرتضی حسینی یزدی فیروزآبادی، از علمای
قرن حاضر و از دانشمندان و اساتید برجسته
حوزه‌های علمیه نجف اشرف و
قم (۱۴۰۹ ق).
این کتاب در شرح «
کفایة الاصول»
آخوند خراسانی است. مؤلف در این کتاب شرحی جامع از مطالب پیچیده و مشکل کفایه آورده است. این کتاب از بهترین شرح‌هایی است که بر کفایه نگاشته شده و بسیار مورد توجه و عنایت طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه قم و نجف قرار گرفته است.
سید مرتضی حسینی فیروزآبادی- مؤلف کتاب- از شاگردان آیت‌الله
میرزا ابوالحسن مشکینی و آیت‌الله حاج
میرزا علی ایروانی، دو تن از شاگردان برجسته آخوند خراسانی بوده و خود نیز بیش از ۶ دوره کتاب کفایة الاصول را تدریس نموده و از اساتید برجسته حوزه‌های علمیه نجف اشرف و قم به شمار می‌آمد.
کتاب حاضر بسیار مورد استقبال طلاب فاضل و علمای حوزه‌های علمیه قرار گرفته و یکی از شرح‌های مهمی است که برای شرح و توضیح دیدگاه‌های آخوند خراسانی در کفایة الاصول مورد مراجعه قرار می‌گیرد.
کتاب عنایة الاصول در ۶ جلد است و هر جلد شامل یک بخش از مباحث کتاب است:
بخش اول:
موضوع علم است تا پایان بحث
اوامر.
بخش دوم:
نواهی تا پایان بحث
مجمل و
مبین.
بخش سوم: مباحث
قطع و
ظن.
بخش چهارم: مباحث
تخییر و
اشتغال.
بخش پنجم: مباحث
استصحاب.
بخش ششم: مباحث
تعادل و تراجیح و
اجتهاد و
تقلید.
نگارش این کتاب در عصر روز شنبه هفتم
ماه صفر سال ۱۳۷۳ هجری قمری به پایان رسیده است.
سید مرتضی حسینی در مقدمه کتاب این گونه به معرفی کتاب خود پرداخته است:
«ان هذه تعلیقة علقتها علی کفایة الاصول... و لیعلم انه لا تدع هذه التعلیقة مشکلة فی الکفایة الا و قد حلتها و لا معضلة الا و اوضحتها، بل و تتکفل هی حل مطالب شیخنا الانصاری ایضا- اعلی الله مقامه-... کل ذلک بعبارات واضحة جلیة خالیة عن الاطناب الممل و الایجاز المخل رجاء ان ینتفع بها عموم الطلاب و المشتغلین...»
یعنی: «این تعلیقه‌ای است که بر کتاب کفایة الاصول نگاشته‌ام. این
تعلیقه مشکلی در مطالب کفایه باقی نمی‌گذارد؛ مگر آنکه آن را حل نموده و عبارت پیچیده‌ای را رها نکرده، مگر آنکه آن را روشن و واضح می‌سازد. علاوه بر آن این کتاب عهده دار شرح دیدگاه‌های اصولی
شیخ انصاری - اعلی الله مقامه- نیز می‌باشد... این کتاب با عباراتی روشن و روان بدون هیچ گونه تفصیل بیهوده که موجب خستگی گردد و یا خلاصه گویی زیاده از حد، که موجب اخلال در مقصود و ادا نشدن حق مطلب گردد، می‌باشد. به امید آن که عموم طلاب و کسانی که مشغول فراگیری علوم و معارف اسلامی می‌باشند از آن بهره مند گردند...»
این کتاب با سبکی روان به شرح و بسط موضوعات و مباحث کفایه پرداخته است.
مؤلف برای روشن شدن مباحث به نظریات و دیدگاه‌های دیگر علما؛ مانند شیخ انصاری و
صاحب فصول نیز اشاره می‌کند و گاهی نیز به تاریخچه مسائل اشاره دارد که اصل مساله از کجا شروع شده و چه عاملی موجب گشته تا
آخوند خراسانی این دیدگاه خاص را اتخاذ نماید.
مؤلف در این کتاب نظریات شیخ انصاری را در مباحث الفاظ، از کتاب «
مطارح الانظار» و نظریات ایشان را در مباحث عقلی و
اصول عملیه، از کتاب رسائل نقل می‌کند. وی در این کتاب برای روشن شدن بیشتر مباحث به شرح دیدگاه‌های اصولی شیخ انصاری و صاحب فصول و دیگر
علما نیز پرداخته است و از این جهت کتاب حاضر کتابی ارزشمند و مفید است که با مراجعه به این کتاب علاوه بر شرح عبارات پیچیده کفایه، تاریخچه و دیگر جوانب مسائل نیز روشن می‌گردد.
مؤلف در این کتاب پس از شرح دیدگاه‌ها و روشن کردن مطالب کتاب، در بسیاری موارد به طرح دیدگاه‌های خود نیز پرداخته و به آراء و نظریات آخوند خراسانی اشکال وارد کرده و به نقد و بررسی آن پرداخته و نهایتا آن را تایید نموده یا رد کرده است.
این ویژگی موجب گشته تا این کتاب تنها یک کتاب شرح نباشد، بلکه کتابی استدلالی بوده و ذهن طالب علم را برای آشنایی با نظریات نو و درس‌های تحقیقی خارج اصول آشنا سازد.
کتاب عنایة الاصول بسیار مورد استقبال قرار گرفته و تاکنون چاپ‌های متعددی در نجف اشرف، تهران، قم و بیروت از آن به عمل آمده است از جمله:
چاپ اول: در
نجف اشرف سال ۱۳۸۴ هجری قمری و توسط مطبعة النجف.
چاپ دوم: در
تهران سال ۱۳۹۵ هجری قمری.
چاپ سوم: در
قم سال ۱۴۰۰ هجری قمری و توسط انتشارات فیروزآبادی.
چاپ چهارم: در
بیروت سال ۱۴۰۰ هجری قمری.
ناشر: انتشارات فیروزآبادی- قم
نوبت چاپ: چهارم
سال انتشار: ۱۴۰۰ هجری قمری
قطع: وزیری
تعداد جلد: شش جلد
تعداد صفحات مقدمه: ۴ صفحه
تعداد صفحات متن: ۲۲۵۴ صفحه
تعداد صفحات فهرست: ۱۲ صفحه
توضیحات: این کتاب از جمله حواشی کفایه می‌باشد.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
