سید محمود هاشمی شاهرودی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سيد محمود هاشمى شاهرودى (مد ظله) در سال ۱۳۲۷ هجرى شمسى در شهر
نجف و در خانواده‌ى مذهبى و از سادات منسوب به
امام حسین(ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم آيت الله
سید علی حسینی شاهرودی ، از شاگردان برجسته مرحوم
آیة الله العظمی خویی (رحمة الله علیه) بود که بحث های
اصول و
فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.
![Seyyed Mahmoud Hashemi Shahroudi]()
سيد محمود هاشمى شاهرودى(مد ظله) تحصيلات ابتدايى را در مدرسه علويه نجف به پايان رسانيد و سپس به تحصيلات حوزوى روى آورد. او با توجه به موقعيت علمى خانوادگى و نيز با توجه به هوش و استعداد سرشار و كوشش فراوان خود، در مدتى اندك توانست دروس دوره سطح را به پايان رساند.
پس از آن به حلقه درس شهيد
سید محمد باقر صدر (اعلی الله مقامه الشریف) پيوست و سالها در خدمت استاد خود، مبانى
اجتهاد در اصول و
فقه را به خوبى آموخت و در درس ديگر مراجع آن روز نجف ـ از جمله
امام خمینی(ره) و آیت الله العظمی خویی (رحمة الله علیه) ـ نيز با جديت شركت جست و بهره‌هاى فراوان برد.
سيد محمود هاشمى شاهرودى (مد ظله) در سالهاى تحصيل خود از محضر استادان بسيارى بهره برد. مهم‌ترين و اصلي‌ترين استاد او در درس خارج شهيد سيد محمد باقر صدر بود. آن شهيد سعيد كه از افتخارات
شیعه و
مرجعیت به شمار مي‌آيد، شاگردان بسيارى را به عالم اسلام، تقديم داشته است. شهید صدر كه از حافظه و استعدادى سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوريهاى فراوان در
فقه و اصول و ديگر علوم اسلامى و به روز ساختن مباحث علوم دینی و نيز نگاشتن كتب درسى در زمينه‌هاى ياد شده، گام مهمى برى تعالى اسلام و تشيع بردارد و از اين رهگذر، شاگردان او، همچون آيت‌الله العظمی سيد محمود هاشمى شاهرودى(مد ظله)، اين خدمات و انديشه‌ها را پى گرفتند.
از ديگر استادان هاشمى شاهرودى (مد ظله)، حضرت امام خمينى (قدس سره) و حضرت آيت الله العظمى خويى (رحمة الله علیه) را مي‌توان نام برد. معظم له سالها در محضر ايشان به تحكيم مبانى اجتهادى خود مى پرداخت.
هاشمى شاهرودى (مد ظله) تاكنون فعاليتهاى بسيارى را در زمينه‌هاى علمى و فرهنگى به انجام رسانده است. در يكى از ديدارهاى اعضاء مجلس اعلاى عراق، امام خميني(ره) با توجه به شناخت خود، از ايشان مي‌خواهد كه تدريس در حوزه علميه قم را بر هر كارى ترجيح دهد و به تربيت طلاب مستعد در زمينه‌هاى علمى و اخلاقى بپردازد. معظم له نيز با ورود به ايران ـ در فروردين ۱۳۵۸ ـ به تدريس درس خارج
فقه و اصول مى‌پردازد كه اين تدريس تا هم اكنون نيز ادامه دارد و طلاب بسيارى از محضر ايشان بهره‌مند شده‌اند. ويژگى درس ايشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآورى در زمینه های متعدد و مختلف علمی است.
هاشمى شاهرودى (مد ظله) رياست دو كنگرة مهم نقش زمان و مكان در انديشه امام خميني(ره) و نخستين كنگره
دایرة المعارف فقه اسلامی را بر عهده داشت كه هر دو كنگره با استقبال بزرگان و فضلاء حوزه و دانشگاه و انديشمندان خارجى و داخلى مواجه شد.
از خدمات ديگر ايشان، رياست
مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی با حكم مقام معظم رهبرى است. مقام معظم رهبرى در حكم خود، خطاب به ايشان مى‌فرمايد: «جناب عالى را كه چهره درخشانى در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والايى در
فقه و علوم مرتبط با آن برخورداريد، براى انجام اين اقدام بزرگ، شايسته دانسته و مسؤوليت ايجاد و اداره مؤسسه اى براى تهيه اين دايرة المعارف را به جناب عالى محول مي‌كنم».
از هاشمى شاهرودى (مد ظله) مقالات فراوانى در فصلنامه
فقه اهل بيت به چاپ رسيده است. همچنين وى در زمينه‌هاى گوناگون كتابهايى منتشر كرده است كه برخى از آنها به شرح زير است:
۱ ـ
بحوث فی علم الاصول (تقريرات درسهاى اصول شهيد صدر در ۷ جلد)؛ ۲ ـ كتاب الخمس (۲ جلد)؛ ۳ ـ مقالات
فقهيه؛ ۴ ـ قاعده فراغ و تجاوز؛ ۵ ـ حكومت اسلامي؛ ۶ ـ جهان بينى اسلامي؛ ۷ ـ تفسير موضوعى بخشى از نهج البلاغه؛ ۸ ـ تفسير آيه «مودت ذى
القربي»؛ ۹ ـ بحوث
فى الفقه الزراعی؛ ۱۰ ـ
محاضرات فی الثورة الحسینیة ؛ ۱۱ ـ الصوم، تربية و هداية؛ ۱۲ ـ كتاب الاجارة (۲ جلد)؛ ۱۳ ـ کتاب الزکاة ۱۴-کتاب المضاربة ۱۵-قراءات
فقهیه معاصره ۱۶-بحثهایی پیرامون اصول
فقه ۱۷- درسنامه اصول
فقه ۱۸- رساله توضیح المسائل ۱۹- مناسک حج فارسی وعربی ۲۰ – الصوم مسائل و ردود ۲۱- پرسشها و پاسخ‌هایی پیرامون روزه و.......
هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصيل و تدريس، فعاليتهاى سياسى بسيارى را پديد آورده است. در پى يورش مزدوران رژيم صدام به علما و انديشمندان در سال ۱۹۷۴ ميلادى، هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شكنجه‌هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خريد. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام(ره)، بويژه در نجف، و در گراميداشت اين پيروزى، تحت پيگرد رژيم بعث قرار گرفت و به سفارش شهيد صدر(ره) به وطن خود بازگشت تا وكالت عام شهيد صدر و نمايندگى او را نزد امام خمينى (ره) بر عهده گيرد.
او با ورود به ايران به خدمت امام خمينى(ره) مشرف شد و با موافقت ايشان، رابط امام(ره) و شهيد صدر شد و پيامهاى علمى نجف را به سمع امام (ره) مى‌رساند. او با دستور سیدعلی خامنه اى كه در آن زمان با حكم امام(ره) مسؤوليت نهضت‌هاى اسلامى را بر عهده داشت، تشكيلاتِ جامعة روحانيت مبارز و مجلس اعلى عراق را به راه انداخت و آن را مديريت و سازماندهى كرد.
او كه به دستور امام(ره) تدريس و بررسى مسائل
فقهى، بويژه احياى
فقه حكومتى استوار بر ادلة استنباط جواهرى را بر عهده داشت، در طول ساليان انقلاب از هيچ كوششى در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دريغ نورزيد.
هاشمى شاهرودى سالها از اعضاى
فقهاى شورى نگهبان بود ودر اين نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اينكه با حكم مقام معظم رهبرى به رياست قوه قضائيه منصوب شد. او در طول مسؤوليت خود در قوه قضائيه، خدمات بسيارى را انجام داد كه توسعة قضايى، تسريع در رسيدگى به پرونده‌ها و ايجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست. پس از مسئولیت در قوه قضائیه، هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درسهای
فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت.
عضو
مجمع جهانی اهل بیتعضو
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامیرییس ومؤسس
مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیتعضو ونائب رئیس
مجلس خبرگان رهبریعضو ونائب رئیس
مجمع تشخیص مصلحت نظامعضو
جامعه مدرسین حوزه علمیه قمعضو
فقهای شورای نگهبانرئیس هیئت عالی حل اختلاف وتنظیم روابط قوای سه گانه
ایشان پس از تحمل مدتی بیماری، به علت وخامت حال در ۳ دی ماه ۱۳۹۷ در بیمارستان خاتم الانبیاء تهران درگذشت؛ مراسم
تشییع و اقامه
نماز در روز ۵ دی ماه در مصلای تهران برگزار شد و حضرت
آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای بر پیکر ایشان نماز اقامه کرد.
در همان روز پیکر ایشان به
قم منتقل و پس از تشییع از
مسجد امام حسن عسکری (علیه‌السلام) تا
حرم حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها)، در
مسجد بالاسر دفن گردید.
پایگاه اطلاع رسانی هاشمی شاهرودی
