سِکّیناً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سِکّیناً:(وَ آتَتْ كُلَّ واحِدَةٍ مِّنْهُنَّ سِكّينًا) «سِکّیناً» (به کسر سین و تشدید کاف) به معنای کارد است.
آیه مورد بحث بخشى از داستان
یوسف (علیه‌السلام) و همسر
عزیز مصر است، آن‌جا كه همسر عزيز از
مکر زنان حيله‌گر مصر، آگاه شد، نخست ناراحت گشت، سپس چاره‌اى انديشيد و آن اين بود كه از آن‌ها به يک مجلس ميهمانى
دعوت كند و بساط پر تجمل با پشتی‌هاى گران‌قيمت براى آن‌ها فراهم سازد و به دست هركدام چاقويى براى بريدن ميوه دهد، امّا چاقوهاى تيز، تيزتر از نياز بريدن ميوه‌ها....
به موردی از کاربرد «سِکّیناً» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَلَمّا سَمِعَتْ بِمَكْرِهِنَّ أَرْسَلَتْ إِلَيْهِنَّ وَ أَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً وَ آتَتْ كُلَّ واحِدَةٍ مِّنْهُنَّ سِكّينًا وَ قالَتِ اخْرُجْ عَلَيْهِنَّ فَلَمّا رَأَيْنَهُ أَكْبَرْنَهُ وَ قَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ وَ قُلْنَ حاشَ لِلّهِ ما هَذا بَشَرًا إِنْ هَذا إِلاّ مَلَكٌ كَريمٌ) «هنگامى كه همسر عزيز نيرنگ آن‌ها را شنيد، به سراغشان فرستاد؛ و براى آن‌ها پشتى گران‌بها، و مجلس باشكوهى فراهم ساخت؛ و به
دست هر كدام، كاردى براى بريدن
میوه داد؛ و به يوسف گفت: «بر آنان وارد شو!» هنگامى كه چشمشان به او افتاد، او را بسيار با شكوه و زيبا يافتند؛ و بى‌توجه دست‌هاى خود را بريدند؛ و گفتند: «منزّه است
خدا! اين بشر نمى‌باشد؛ اين جز يک
فرشته بزرگوار نيست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: مقصود از دادن
کارد به جهت پاره كردن ميوه از قبيل
ترنج و امثال آن بوده. و معناى
(وَ قالَتِ اخْرُجْ عَلَيْهِنَّ) اين است كه به يوسف دستور داد كه بر آن زنان درآيد، و اين نقشه را بدان جهت ريخت كه يوسف وقتى بر آنان درآيد كه خالى الذهن و مشغول ميوه و سرگرم پاره كردن آن باشند، و از ظاهر لفظ آيه برمى‌آيد كه يوسف تا آن ساعت از نظر زنان مهمان پنهان بوده، حال يا در گنجه و صندوق خانه بوده و يا در اطاق ديگرى قرار داشته كه به سالن پذيرايى راه داشته، چون
زلیخا به يوسف مى‌گويد:
بيرون آى بر ايشان و اگر غير اين صورت بود مى‌گفت درآى بر ايشان.
از سياق استفاده مى‌شود كه اين نقشه از زليخا مكرى بود در مقابل مكر زنان
مصر، تا ايشان را رسوا ساخته زبانشان را از ملامت خود قطع كند، و بفهمند كه يوسف چه بر سر او آورده.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سکین»، ص ۳۸۳.
