• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سُکون (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سُکون (به ضم سین و کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای آرام گرفتن بعد از حرکت، به معنی آرامش باطن و انس نیز آید. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: سَکَن (بر وزن شرف) به معنای آرامش و محلّ آرامش و سَکینة (به فتح سین) به معنای آرامش قلب و اطمینان خاطر. مصدر است به جای اسم آید و مَسْكَنَة (به فتح میم و سکون سین) به معنای فقر، ذلت و درماندگی و مِسْکین (به کسر میم و سکون سین) به معنای درمانده است و اِسْتِکانت (به کسر الف و سکون سین) به معنای خضوع و ذلّت است. موارد زیادی از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



سُکون به معنای آرام گرفتن بعد از حرکت، به معنی آرامش باطن و انس نیز آید.


امام علی (علیه‌السلام) به فرمانده خویش معقل بن قیس ریاحی می‌نویسد: «وَ لا تَسِرْ أَوَّلَ اللَّيْلِ، فَإِنَّ اللهَ جَعَلَهُ سَكَناً» نامه ۱۲، ۳۷۲ «در اوّل شب حرکت نکن، خداوند آنرا آرامش قرار داده است.» (شرح‌های نامه: )
درباره فقیر فرموده: «إِنَّ الْمِسْكينَ رَسُولُ اللهِ، فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللهَ، وَ مَنْ أَعْطاهُ فَقَدْ أَعْطى اللهَ.» «فقیر فرستاده خداست هر که به او چیزی بدهد به خدا داده است و هر که او را منع کند، خدا را منع کرده است.» (شرح‌های حکمت: )
و نیز فرموده: «مِسْكينٌ ابْنُ آدَمَ: مَكْتُومُ الاَْجَلِ، مَكْنُونُ الْعِلَلِ، مَحْفوظُ الْعَمَلِ...» «ابن آدم موجود بی‌چاره‌ایست، اجلش پوشیده است نمی‌داند کی خواهد آمد، علت‌ها در وجودش مکنون است و هر چه می‌کند، محفوظ است و مسئول آن خواهد بود.» (شرح‌های حکمت: )
استکانت به معنای خضوع و ذلّت است. در صفات مؤمنان فرموده: «إِنَّ الْمُؤْمِنينَ مُسْتَكينُونَ، إِنَّ الْمُؤْمِنينَ مُشْفِقونَ» «مؤمنان به خدا خاضعند، مؤمنان از خدا ترسانند.» (شرح‌های خطبه: )


موارد زیادی از واژه سکن در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۶۵.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۱۷.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۷، نامه ۱۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵، نامه ۱۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۲، نامه ۱۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۱، نامه ۱۲.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۴۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۶۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۸۸.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۹۳.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۱، حکمت ۲۹۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۶، حکمت ۳۰۴.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۹، حکمت ۳۰۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت ۳۰۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۹۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۹۴.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۱۰.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۱، حکمت ۴۰۹.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۳، حکمت ۴۱۹.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۰، حکمت ۴۱۹.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۱، حکمت ۴۱۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۳.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۳۸۰.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۹۸.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۶۲.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳۰، خطبه ۱۵۳.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۵۷، خطبه ۱۴۹.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۵، خطبه ۱۵۳.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۷، خطبه ۱۵۳.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۴۷.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵۰.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۸۲.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۲۴.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۶۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سکن»، ج۱، ص۵۴۳.    






جعبه ابزار