سُبات (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سُبات:(وَ النَّوْمَ سُباتاً)«سُبات» در
لغت از مادّه «
سبت» (بر وزن وقت) به معناى قطع نمودن است، سپس به معناى تعطيل كردن كار به منظور استراحت آمده،
و اين كه: «روز شنبه» را در
لغت عرب
«يوم السبت» مى‌نامند، به خاطر آن است كه نامگذارى آن از برنامه يهود گرفته شده؛ چرا كه روز شنبه، روز تعطيلى آن‌ها بود. تعبير به
«سُبات» در
سوره نبأ اشاره لطيفى به تعطيل قسمت‌هاى قابل توجهى از فعاليت‌هاى جسمى و روحى انسان در حال خواب است و همين تعطيل موقت، سبب استراحت و بازسازى اعضاى فرسوده، تقويت روح و جسم، تجديد نشاط انسان و رفع هر گونه خستگى و ناراحتى و بالاخره آمادگى براى تجديد فعاليت مى‌شود.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
سُبات:
(وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا وَجَعَلَ النَّهَارَ نُشُورًا) (او كسى است كه شب را براى شما پوشش قرار داد، و خواب را مايه استراحت، و روز را وسيله حيات و حركت).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می فرماید: لباس بودن شب از اين باب است كه ظلمت آن مانند لباس و پرده، آدمى را مى‌پوشاند و به طورى كه راغب گفته:"
سبات" بودن خواب به معناى اين است كه در هنگام خواب آدمى از هر كارى منقطع مى‌شود، و معناى نشور، قرار دادن روز، اين است كه حركت و طلب رزق را در روز قرار داده است. و اين معانى، يعنى پوشيدن
خدای‌تعالی آدميان را با لباس شب، و قطع ايشان از عمل، جنب و جوش و سپس منتشر كردن‌شان در روز براى سعى و عمل، حالش حال همان گستردن سايه و دليل قرار دادن آفتاب بر وجود سايه و گرفتن سايه به وسيله آفتاب به سوى خود مى‌باشد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ جَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا) (و خواب شما را مايه آرامشتان قرار داديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
سبات به معناى راحتى و فراغت است، چون خوابيدن باعث آرامش و تجديد قواى حيوانى و بدنى مى‌شود، و خستگى ناشى از بيدارى و تصرفات نفس در بدن از بين مى‌رود.
بعضى گفته‌اند: كلمه
سبات به معناى قطع است، و اگر خواب را قطع خوانده، بدين جهت بوده كه در خواب تصرفات نفس در بدن قطع مى‌شود. اين وجه هم نزديك به همان وجه قبلى است. بعضى ديگر گفته‌اند:
سبات به معناى مرگ است، و اگر خداى سبحان خواب را جزو مرگ دانسته، تنها در اين آيه نبوده، در آيه ديگر نيز آن را مرگ خوانده است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سُبات»، ص۲۸۲.
