• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَمْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَمْت (به فتح سین و سکون میم بر وزن عقل) از واژگان نهج‌البلاغه، به معنای راه و طریقه است. این ماده سه بار در نهج‌البلاغه استفاده شده است.



سَمت به معنای راه و طریقه است.


دو موردی که در «نهج‌البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - خطبه ۳۸

حضرت درباره بى‌ضرر بودن شبهه نسبت به اولیاء‌خدا فرموده:«وَإِنَّمَا سُمِّيَتِ الشُّبْهَةُ شُبْهَةً لاَِنَّهَا تُشْبِهُ الْحَقَّ، فَأَمَّا أَوْلِيَاءُ اللهِ فَضِيَاؤُهُمْ فِيهَا الْيَقِينُ، وَدَلِيلُهُمْ سَمْتُ الْهُدَى.» «شبهه را از اين رو «شبهه» نام نهاده‌اند كه شباهت به حق دارد، امّا براى دوستان خدا، نورى كه آنان را در تاريكی‌هاى شبهه راهنمايى كند، «یقین» آنهاست و راهنماى آنها مسير هدايت است.» (شرح های خطبه:)

۲.۲ - خطبه ۹۷

امیر‌المومنین علی (علیه‌السلام) در خطبه ۱۹۷ درباره اهل‌بیت (علیهم‌السلام) می‌فرمایند:«انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ، وَاتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ فَلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ هُدىً.» «به اهل‌بیت‌ پيامبر بنگريد؛ از آن سمت كه آن‌ها گام برمى‌دارند منحرف نشويد و قدم به جاى قدمشان بگذاريد، آنها هرگز شما را از جاده هدایت بيرون نمى‌برند.» (شرح های خطبه:)


ماده سمت سه بار در نهج‌البلاغه استفاده شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۰.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۷۰۹.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۲۰۵.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۰۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۸۵.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۸۱، خطبه ۳۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۰.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۹۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۴۲.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۲۱۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۳، خطبه ۹۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۵۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۱۴.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۳۰.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۷۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سمت»، ج۱، ص۵۵۰.    






جعبه ابزار