• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَخَط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَخَط (به فتح سین و خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای غضب شديد كه موجب عقوبت است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه، أَسْخاط (به فتح همزه و سکون سین) به معنای به غضب آوردن است. حضرت علی (علیه‌السلام) از این واژه در نامه‌ای که به محمد بن‌ ابی‌بکر نوشته، استفاده کرده است. این کلمه بیست و یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



سَخَط (بر وزن شرف و قفل) به معنای غضب شديد كه موجب عقوبت است. أَسْخاط به معنای به غضب آوردن است.


حضرت علی (علیه‌السلام) به محمد بن‌ ابى‌بكر مى‌نويسد: «وَ لاَ تُسْخِطِ اللهَ بِرِضَى أَحَد مِنْ خَلْقِهِ فَإِنَّ فِي اللهِ خَلَفاً مِنْ غَيْرِهِ وَ لَيْسَ مِنَ اللهِ خَلَفٌ فِي غَيْرِهِ» «با راضى كردن كسى خدا را به غضب نياور زيرا كه در خدا از ديگرى جانشينى هست (اگر خدا راضى باشد جاى ديگران را پر می‌كند) ولى در ديگرى از خدا جانشينى نيست (ديگران جاى خدا را پر نتوانند كرد).» (شرح‌های نامه: )
و حضرت در جای دیگر فرموده: «مَنْ أَصْبَحَ عَلَى الدُّنْيَا حَزِيناً فَقَدْ أَصْبَحَ لِقَضَاءِ اللهِ سَاخِطاً» (كسى كه به خاطر دنیا محزون باشد، از قضاى الهى ناخشنود است و آن كس كه از مصيبتى كه به او رسيده شكايت كند.) (شرح‌های حکمت: )


این کلمه بیست و یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۱.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۲۵۲.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۱۶، نامه ۲۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۳۳، نامه ۲۷.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۸۴، نامه ۲۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۱، نامه ۲۷.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۲۶.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۳۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۳۶۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۹۱.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۶۴.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۶، حکمت ۲۱۸.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۰۳، حکمت ۲۲۸.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۸، حکمت ۲۲۸.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۷، حکمت ۲۲۸.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۷۳۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۹۷.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۵۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۱۶، نامه ۲۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۶، حکمت ۲۱۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سخط»، ج۱، ص۵۲۱.    






جعبه ابزار