سَبْت یهود (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَبْت یهود (به فتح سین و سکون باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
قطع و
بریدن است.
سبت يهود عبارت از قطع عمل در شريعت موسى است و آن مطابق
روز شنبه است.
سَبْت به معنای قطع و بريدن است.
«
سَبَتَ الشَّيْ‌ءَ: قَطَعَهُ»
سبت يهود عبارت از قطع عمل در شريعت
موسی است و آن مطابق
روز شنبه است.
به مواردی از
سَبْت یهود که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ قُلْنا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ ...) (و به آنان گفتيم: در روز شنبه تعدّى نكنيد. ...)
(أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ ...) (يا آنها را از رحمت خود دور سازيم، همان‌گونه كه اصحاب
سبت (گروهى از تبهكاران
بنی‌اسرائیل) را از رحمت خود دور ساختيم. ...)
در قاموس
کتاب مقدس درباره
سبت به تفصيل سخن گفته از جمله گويد:
سبت اسم آن روزى است كه قوم يهود از تمامى اعمال خود دست كشيده استراحت می‌كردند و اين لفظ از عبرانى معرّب گشته و معنى استراحت می‌دهد.
حكم چهارم از احكام عشره كه امر به حفظ روز
سبت مى‌نمايد ... مبنى بر اين است كه خداوند آن روز را تقديس فرمود آنگاه احكام يهود را درباره آن روز تذكّر می‌دهد.
ناگفته نماند: در
تورات فعلى سفر خروج باب ۲۰ بند ۸ گويد: «روز
سبت را ياد كن تا آن را تقديس نمائى «شش روز مشغول باش و همه كارهاى خود را بجا آور، اما روز هفتمين
سبت يهود خداى تو است در آن هيچ كار مكن. تو و پسرت و دخترت و غلامت و كنيزت و بهيمه‌ات ... زيرا كه در شش روز خداوند
آسمان و
زمین و
دریا و آنچه را كه در آنهاست به ساخت و در روز هفتم آرام فرمود.»
از اين روشن می‌شود كه
سبت روز تعطيل يهود است ولى آفريدن آسمان و غيره در شش روز و استراحت روز هفتم افسانه است وقت
آفرینش روزهاى هفته نبود و اينكه در
قرآن كريم آمده «
فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ» منظور شش دوران است كه شايد ميليون‌ها سال باشد ولى تورات روز ۲۴ ساعته می‌گويد.
از
قرآن مجيد نيز روشن می‌شود كه روز
سبت در يهود روز محترمى بوده است.
(قُلْنا لَهُمْ لا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ ...) (و به آنان گفتيم: در روز شنبه تعدّى نكنيد. ...)
و در
تهدید ديگران
عذاب اهل
سبت را پيش كشيده و فرمايد
(أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ ...) (يا آنها را از رحمت خود دور سازيم، همان‌گونه كه اصحاب
سبت (گروهى از تبهكاران بنى‌اسرائيل) را از رحمت خود دور ساختيم. ...)
و يهود را مخاطب قرار داده و فرمايد
(وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ ...) (به طور قطع از حال كسانى از شما، كه در روز شنبه نافرمانى و گناه كردند، آگاه شده‌ايد. ...)
(إِنَّما جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ) (تحريم‌هاى روز شنبه براى يهود يک مجازات بود، كه در آن هم اختلاف كردند؛ و پروردگارت
روز قیامت، در آنچه اختلاف داشتند. (ميان آنها داورى مى‌كند.)
ظاهرا مراد از
سبت در آيه معناى مصدرى است چنانكه راغب آن را ترک عمل در
سبت گفته است
و «
عَلَى الَّذِينَ» چنانكه
المیزان گفته دلالت بر عليه و ضرر دارد يعنى ترک عمل در روز
سبت بر كسانى قرار داده شد كه در آن اختلاف كردند. به نظر می‌آيد كه ترک عمل در روز
سبت ابتدا حكم وجوبى نبوده و در اثر مراعات نكردن و اختلاف در محترم شمردن و نشمردن آن حكمش تشديد شده است چنانكه از آيه
(وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ) (چيزهايى را كه پيش از اين براى تو شرح داده‌ايم، بر يهود
حرام كرديم؛ ما به آنها
ستم نكرديم، امّا آنها بودند كه به خودشان ستم مى‌كردند.)
نيز روشن می‌شود كه تحريم بعضى از حلال‌ها در اثر
طغیان و ستم‌شان بوده است و لفظ «
إِنَّما جُعِلَ السَّبْتُ» دلالت دارد كه آن جوابى است از سؤالى مقدّر و چون آيه قبلى
(ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً) (سپس به تو
وحی فرستاديم كه از آيين
ابراهیم- كه ايمانى خالص داشت و از
مشرکان نبود- پيروى كن.)
است.
ممكن است كسى بگويد: پس چرا اسلام
سبت ندارد؟ جواب اين است كه:
سبت بر عليه يهود وضع شد و گرنه از اول نبود.
شش بار در
قرآن كريم ذكر شده و يكبار فعل «
يَسْبِتُونَ»
آمده است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سبت»، ج۳، ص۲۰۷.
