سَبَب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَبَب:(كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا) «سَبَب» (به فتح سین
و باء) به معنای
ریسمان و وسیله است.
آيه مورد بحث درباره
ذوالقرنین می‌فرماید: ما در روى
زمین او را تمكين داديم. (
قدرت و ثبات
و نیرو و حکومت بخشيديم)
(إِنّا مَكَّنّا لَهُ في الْأَرْضِ) .
و اسباب هر چيز را در اختيارش نهاديم.
(وَ آتَيْناهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَباً) گرچه بعضى از مفسران خواسته‌اند مفهوم
سبب را كه در اصل به معنى طنابى است كه بوسيله آن از درختان نخل بالا مى‌روند
و سپس به هر گونه وسيله اطلاق شده- در مفهوم خاصى محدود كنند، ولى پيدا است كه آيه كاملا مطلق است
و مفهوم وسيعى دارد
و نشان مى‌دهد كه خداوند اسباب وصول به هر چيزى را در اختيار ذو القرنين گذارده بود.
به موردی از کاربرد «سَبَب» در قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنّا مَكَّنّا لَهُ في الْأَرْضِ وَ آتَيْناهُ مِن كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا) «ما به او در روى زمين، قدرت
و حكومت داديم؛
و اسباب هر چيز را در اختيارش گذاشتيم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
کلمه سبب به معناى وصله
و وسیله است. پس معناى
ایتاء سبب از هر چيز اين مى‌شود كه از هر چيزى كه معمولا مردم به وسيله آن متوسل به مقاصد مهم
زندگی خود مى‌شوند، از
قبيل عقل و علم و دین و نيروى
جسم و كثرت
مال و لشگر
و وسعت
ملک و حسن
تدبیر و غير آن. جمله مورد بحث منتى است از
خدای تعالی كه بر ذوالقرنين مى‌گذارد
و با بليغ‌ترين بيان امر او را بزرگ مى‌شمارد. نمونه‌هايى كه خداوند تعالى از
سیره و عمل
و گفتار او نقل مى‌كند كه مملو از
حکمت و قدرت است شاهد بر همين است كه غرض بزرگ شمردن امر او است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سبب»، ص ۲۹۲.
