سوگواری اهل بیت در کاخ یزید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سوگواری اهل بیت در کاخ یزید، از مباحث مرتبط به تاریخچه عزاداری برای
امام حسین (علیه‌السّلام) در شام است. پس از واقعه
عاشورا و
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یاران ایشان، کاروان اسرای اهل بیت و بازماندگان به دستور
یزید بن معاویه از
کوفه به
شام منتقل شدند. اهل بیت
امام حسین (علیه‌السّلام) اولین کسانی بودند که در شام به عزاداری و سوگواری برای عزیزان شهید خود پرداختند. یکی از مکان‌هایی که اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) در آن به سوگواری پرداختند، خانه‌ای در کاخ یزید بود.
وقتی اسـرا وارد شـام شـدند از هر جهت در مضیقه بودند، اما بعد از خطبه خوانی
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و
امام سجاد (علیه‌السّلام) اوضاع به سود اهل بیت و بر ضد
یزید تغییر کرد؛ به گونه‌ای که وقتی اهـل بیـت از او خواستند اجازه دهد تا برای امام و یارانش عزاداری کنند او نتوانست مانع شود، و قرار شد در یکی از خانه‌های کاخ یزید مجلس عزا برپا کنند. به گفته بعضی مورخان، اهل بیت هفت روز در شام برای امام حسین و یارانش عزاداری کردند و زنان آل معاویـه سـه روز آخر را در عزاداری با آنها همراه شدند. بر اساس برخی گزارشات به دستور یزید زنان اهل بیت را به بخش زنانه بردند و زنان خاندان
ابو سفیان، برای حسین (علیه‌السّلام) سه روز سوگواری کنند.
ابن سعد در کتاب
الطبقات الکبری در خبری می‌نویسد:
«امَرَ یَزیدُ بِالنِّساءِ، فَاُدخِلنَ عَلی نِسائِهِ، وامَرَ نِساءَ آلِ ابی سُفیانَ، فَاَقَمنَ المَاتَمَ عَلَی الحُسَینِ (علیه‌السّلام) ثَلاثَةَ ایّامٍ، فَما بَقِیَت مِنهُنَّ امرَاَةٌ الّا تَلَقَّتنا تَبکی وتَنتَحِبُ، ونُحنَ عَلی حُسَینٍ (علیه‌السّلام) ثَلاثا، وبَکَت اُمُّ کُلثومٍ بِنتُ عَبدِ اللّه ِ بنِ عامِرِ بنِ کُرَیزٍ عَلی حُسَینٍ علیه السلام، وهِیَ یَومَئِذٍ عِندَ یَزیدَ بنِ مُعاوِیَةَ. فَقالَ یَزیدُ: حُقَّ لَها ان تُعوِلَ عَلی کَبیرِ قُرَیشٍ وسَیِّدِها.»«یزید دستور داد که زنان را به بخش زنانه ببرند و به زنان خاندان ابو سفیان، فرمان داد که برای حسین (علیه‌السّلام) سه روز سوگواری کنند. هیچ زنی از آنان نمانْد، مگر این که دیدم می‌گریست و شیون می‌کرد و برای حسین (علیه‌السّلام) نوحه سرایی می‌نمود، تا سه روز.
اُمّ کلثوم، دختر
عبداللّه بن عامر بن کُرَیز ـ که در آن وقت، همسر یزید بود ـ بر حسین (علیه‌السّلام) گریست. یزید گفت: حق دارد که بر بزرگ و سَرور
قریش، مویه کند.»
جالب این‌که حتی زمانی هم که یزید مجبور به بازگشت اسرا به مدینه شد و حرم
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) را فرا خواند و به آنها گفت: «چه کاری را بیش‌تر دوست دارید، ماندن نزد من یا رفتن به مدینه؟» آنان تشکیل مجلس عزا را پیش کشیدند و گفتند: «پیش از هر چیز دوست داریم که برای حسین (علیه‌السلام) نوحه‌سرایی کنیم». یزید نیز دستور داد تا خانه‌هایی را در دمشق برایشان خالی کردند و همه هاشمیان و قریشیان برای حسین (علیه‌السلام) جامه سیاه پوشیدند و بنا بر نقلی هفت روز عزاداری کردند.
بر اساس گزارش
طبری یزید فرمان داد که زنان اهل بیت به خانه‌ای جداگانه وارد شوند و هر چه لازمشان است، برایشان تهیّه کنند و برادرشان
علی بن الحسین (علیه‌السّلام) هم در همان خانه‌ای که آنان هستند، همراهشان باشد. زنان، بیرون رفتند تا وارد خانه یزید شدند و هیچ زنی از خاندان
معاویه نمانْد، مگر این که به استقبالشان آمد، در حالی که می‌گریست و بر حسین (علیه‌السّلام) نوحه سرایی می‌کرد. آنان، سه روز، برای حسین (علیه‌السّلام) به نوحه سرایی پرداختند.
«عن فاطمة بنت علیّ (علیه‌السّلام) ـ فی ذِکرِ امرِ یَزیدَ بِتَجهیزِ السَّبایا ودُخول: قالَ یَزیدُ بنُ مُعاوِیَةَ: یا نُعمانَ بنَ بَشیرٍ، جَهِّزهُم بِما یُصلِحُهُم، وَابعَث مَعَهُم رَجُلاً مِن اهلِ الشّامِ امینا صالِحا، وَابعَث مَعَهُ خَیلاً واعوانا، فَیَسیرَ بِهِم الَی المَدینَةِ، ثُمَّ امَرَ بِالنِّسوَةِ ان یُنزَلنَ فی دارٍ عَلی حِدَةٍ، مَعَهُنَّ ما یُصلِحُهُنَّ، واخوهُنَّ مَعَهُنَّ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ (علیه‌السّلام) فِی الدّارِ الَّتی هُنَّ فیها. قالَ: فَخَرَجنَ حَتّی دَخَلنَ دارَ یَزیدَ، فَلَم تَبقَ مِن آلِ مُعاوِیَةَ امرَاَةٌ الَا استَقبَلَتهُنَّ تَبکی وتَنوحُ عَلَی الحُسَینِ علیه السلام، فَاَقاموا عَلَیهِ المَناحَةَ ثَلاثا.» کار به جایی کشیده شد که یزید نیز از روی
ریا و به ناچار در برابر مردم برای شهادت امام (علیه‌السلام) گریه می‌کرد و مردم نیز هم‌صدا با او می‌گریستند.
شیخ مفید می‌نویسد: «یزید دستور داد زنان را در خانه‌ای جداگانه در آورند و علی بن حسین (علیه‌السّلام) نیز نزد ایشان باشد. پس خانه‌ای چسبیده به خانه یزید برای ایشان خالی کردند و خاندان عصمت چند روزی در آنجا ماندند».
برخی دیگر از مورخان نوشته‌اند: «یزید اهل بیت را در خانه مخصوص همسرانش منـزل داد و به هنگام صرف غذا، علی بن حسین (علیه‌السّلام) را نیز دعوت می‌کرد».
«ثُمَّ امَرَ بِالنِّسوَةِ ان یُنزَلنَ فی دارٍ عَلی حِدَةٍ... فَاَقاموا عَلَیهِ المَناحَةَ ثَلاثاً» مدت اقامت ایشان در این منزل نیز سه روز بود و در این مدت آنها همواره مشغول عزاداری بودند.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۳۸.
