• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سوگواری امام سجاد در مدینه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سوگواری امام سجاد در مدینه، از مباحث مرتبط به تاریخچه عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) در مدینه است. کاروان اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) پس از تحمل مصیبت‌های جان‌سوز در واقعه کربلا و اسارت در شام، در اواخر ماه صفر سال ۶۱ هجری به مدینه بازگشتند و به محض ورود به شهر، مجلس عزاداری برپا کردند. یکی از کسانی که در مدینه به سوگواری پرداخت و موجب گریه و‌ اندوه مردم در مصیبت شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یاران ایشان شد، امام سجاد (علیه‌السّلام) بود. در ادامه به شرح مختصر واقعه خواهیم پرداخت.



وقتی کاروان اهل بیت در بازگشت از شام به نزدیکی مدینه رسید، امام سجاد دستور داد کاروان توقف کند. آن گاه بشیر بن خذلم را، که بهره‌ای از شاعری داشت، به حضور طلبید و به او فرمود: «با سرودن شعری، اهل مدینه را از آمدن ما آگاه کن». بشیر به مدینه رفت و این شعر را با صدای بلند خواند:
یا اهلَ یَثرِبَ لا مُقامَ لَکُم بِهاقُتِلَ الحُسَینُ فَاَدمعی مِدرارُ
الجِسمُ مِنهُ بِکَربَلاءَ مُضَرَّجٌوَالرَّاسُ مِنهُ عَلَی القَناةِ یُدارُ

«ای مردم مدینه!! دیگر اینجا جای اقامت شما نیست، چرا که حسین کشته شد و اشک‌های من در سوگ او جاری است••• پیکر او در کربلا به خاک و خون آغشته است و سر منورش بر روی نیزه‌ها در شهرها چرخانیده شده از یک محل به محل دیگر حمل می‌شود.»
بشیر سپس به مردم مدینه اعلام کرد که امام سجاده همراه زنان اهل بیت به نزدیکی مدینه رسیده است. در این هنگام بود که مردم مدینه به استقبال کاروان امام رفتنـد؛ در حالی که زنان به سروصورت خود می‌زدند و ناله و شیون می‌کردند. جمعیت به حدی بود که بشیر نمی‌توانست خود را به امام سجاد (علیه‌السّلام) برساند. پس از اجتماع مردم، امام سجاده به سخنرانی برخاست و مردم را از مصائب کربلا آگاه کرد. مدینه یک بار دیگر در سوگ امام حسین و یارانش، عزادار و ماتم زده شـد.
امام سجاد (علیه‌السّلام)، که در دوران خفقان اموی می‌زیست، برای حفظ پیام عاشورا و انتقال آن به نسل‌های بعد، با گریه و عزاداری، یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده نگاه می‌داشت. ایشان هرگاه به یاد امام حسین (علیه‌السّلام) می‌افتاد، می‌گریست، تا این که اشک، چشمان و محاسنش را خیس می‌کرد، تا جایی که هر کس ایشان را می‌دید، به گریه او می‌گریست. در امالی شیخ صدوق آمده است که امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: بکائین (زیاد گریه‌کنندگان) پنج نفر هستند: حضرت آدم، حضرت یعقوب و حضرت یوسف و فاطمه دختر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و علی بن حسین (علیه‌السلام)، بعد تک تک را توضیح می‌دهند و در آخر می‌فرمایند: و اما علی بن حسین (علیه‌السلام) پس بر امام حسین (علیه‌السلام) به مدت بیست سال یا چهل سال گریست. در روایت آمده است که هرگاه ظرف آبی را برای نوشیدن می‌گرفتند، یا هر وقت غذایی جلوی ایشان می‌گذاشتند، به یاد مصیبت‌های پدر بزرگوارشان و یاران شهیدشان می‌افتادند و شروع به گریه می‌کردند، تا جایی که اشک از چشمانشان جاری می‌شد.


۱. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۴۰۲.    
۲. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۸، ص۴۰۳.    
۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۴۷، به نقل از لهوف.    
۴. ابن طاووس، علی بن موسی، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص۱۱۵.    
۵. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۴.    
۶. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۵.    
۷. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۸۴.    
۸. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴۵، ص۲۰۷.    
۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۰۹.    
۱۰. صدوق، محمد بن علی، الامالی، ج۱، ص۲۰۴.    
۱۱. صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج۱، ص۲۷۲.    
۱۲. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۰.    
۱۳. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۱.    
۱۴. صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج۱، ص۲۷۲.    
۱۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۰۹.    
۱۶. صدوق، محمد بن علی، الامالی، ج۱، ص۲۰۴.    
۱۷. صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج۱، ص۲۷۲.    
۱۸. ابوالحسن اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه عن معرفه الائمه، ج۲، ص۱۲۰.    
۱۹. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضه الواعظین، ج۲، ص۴۵۰.    
۲۰. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۴.    
۲۱. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۵.    
۲۲. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۶۶.    
۲۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۰۹.    
۲۴. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۲.    
۲۵. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین (علیه‌السّلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱۰، ص۹۳.    
۲۶. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۴۹.    
۲۷. ابن طاووس، علی بن موسی، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص۱۲۱.    



• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۳۸.






جعبه ابزار