• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سور موجبه جزئیه حملیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سور موجبه جزئیه حملیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای الفاظ بیان‌گر جزئیت قضیه حملیه موجبه است.



قضیه حملیه به لحاظ کمّ و کیف، چهار حالت پیدا می‌کند: موجبه کلیه، موجبه جزئیه، سالبه کلیه، سالبه جزئیه. لفظی که بر کمّیّت (کلیّت و جزئیّت) در قضیه دلالت می‌کند «سور» قضیه نامیده می‌شود.
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.
[۵] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۰۷.

الفاظ بیان‌گر سور موجبه جزئیه، بعض، فریق، طائفه، واحد و مانند آن (در زبان عربی)، و بعضی، برخی، پاره‌ای، بسا، بهری، جمعی، دسته‌ای، گروهی و امثال آن (در زبان فارسی) است مانند: بعضُ الانسانِ کاتبٌ، برخی آدمیان نادرست‌اند. در بعضی از آثار فصیح عربی برای بیان قضیه موجبه جزئیه یا سالبه جزئیه به جای بعض، مِن تبعیضیه به کار می‌برند؛ مثل: «فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‌ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ؛ بعضى پيمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشيدند)، و بعضى ديگر در انتظارند؛..».
[۷] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۸.
[۸] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
[۹] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
[۱۰] ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۷۱.
[۱۱] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
[۱۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة.
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
۲. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
۳. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    
۴. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.
۵. گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۰۷.
۶. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۳.    
۷. فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۸.
۸. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
۹. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
۱۰. ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۷۱.
۱۱. شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
۱۲. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.
۱۳. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «سور موجبه جزئیه حملیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۱۷.    




جعبه ابزار