• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سور موجبه جزئیه حملیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سور موجبه جزئیه حملیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای الفاظ بیان‌گر جزئیت قضیه حملیه موجبه است.


قضیه حملیه به لحاظ کمّ و کیف، چهار حالت پیدا می‌کند: موجبه کلیه، موجبه جزئیه، سالبه کلیه، سالبه جزئیه. لفظی که بر کمّیّت (کلیّت و جزئیّت) در قضیه دلالت می‌کند «سور» قضیه نامیده می‌شود.
[۱] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
[۲] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
[۳] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.
[۵] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۰۷.

الفاظ بیان‌گر سور موجبه جزئیه، بعض، فریق، طائفه، واحد و مانند آن (در زبان عربی)، و بعضی، برخی، پاره‌ای، بسا، بهری، جمعی، دسته‌ای، گروهی و امثال آن (در زبان فارسی) است مانند: بعضُ الانسانِ کاتبٌ، برخی آدمیان نادرست‌اند. در بعضی از آثار فصیح عربی برای بیان قضیه موجبه جزئیه یا سالبه جزئیه به جای بعض، مِن تبعیضیه به کار می‌برند؛ مثل: «فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‌ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ؛
[۶] احزاب/سوره۳۳، آیه۲۳.    
بعضى پيمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشيدند)، و بعضى ديگر در انتظارند؛..».
[۷] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۸.
[۸] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
[۹] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
[۱۰] ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۷۱.
[۱۱] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
[۱۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.
[۱۳] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة.
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
۲. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
۳. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    
۴. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.
۵. ↑ گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۰۷.
۶. ↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۲۳.    
۷. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۸.
۸. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
۹. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
۱۰. ↑ ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۷۱.
۱۱. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
۱۲. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.
۱۳. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «سور موجبه جزئیه حملیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۱۷.    



جعبه ابزار