• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سور سالبه جزئیه حملیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سور سالبه جزئیه حملیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای الفاظ بیان‌گر جزئیت قضیه حملیه سالبه است.


قضیه حملیه به لحاظ کمّ و کیف، چهار حالت پیدا می‌کند: موجبه کلیه، موجبه جزئیه، سالبه کلیه و سالبه جزئیه. لفظی که بر کمّیّت (کلیّت و جزئیّت) در قضیه دلالت می‌کند «سور» قضیه نامیده می‌شود.
[۱] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
[۲] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۴.
[۳] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.


الفاظ بیان‌گر سور سالبه جزئیه لیس بعض، بعض… لیس، لا بعض، لا کلّ، لیس کلّ و امثال آن (در زبان عربی)، و نه هر، نه همه، برخی… نیستند، همه نه و مانند آن (در زبان فارسی) است؛ مانند: لیس بعضُ الحیوان بانسانٍ، بعض الحیوان لیس بانسانٍ، لیس کلّ حیوانٍ بانسانٍ، نه هر که ادعا کند صادق بُوَد، برخی مدعیان صادق نیستند.
بعضی از این الفاظ، دلالت مطابقی بر سلب جزئی دارند؛ مثل: لیس بعض و بعض… لیس، و دلالت بعضی از آنها برسلب جزئی دلالت التزامی و دلالت مطابقی آنها بر رفع ایجاب کلی یا سلب عموم است؛ مثل: لیس کلّ.
[۵] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۹.
[۶] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
[۷] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.
[۹] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
۲. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۴.
۳. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
۴. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۸.
۵. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۴۹.
۶. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
۷. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۶۰.
۸. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۹.
۹. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «سور سالبه جزئیه حملیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۱۷.    



جعبه ابزار