• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سرق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: سرق (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: سرق (مفردات‌قرآن)، سرقت.


سَرق (بر وزن عقل) یا سَرَق (بر وزن شرف) از واژگان نهج البلاغه به معنای دزدی است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: استراق سمع (به کسر الف) به معنای مخفیانه و دزدانه گوش دادن و نیز به معنی دزدیدن و مَسرق (به فتح میم) اسم مکان و زمان و سَرَقَه (به فتح سین و راء و قاف) به معنای حریر یا تکّه حریر می‌باشد. هشت مورد از این واژه در نهج البلاغه آمده است.


سَرق یا سَرَق
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۸۴.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۸.    
به معنای دزدی آمده است. استراق سمع به معنای مخفیانه و دزدانه گوش دادن و نیز به معنی دزدیدن و مَسرق اسم مکان و زمان و سَرَقَه به معنای حریر یا تکّه حریر می‌باشد.

امام علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۵۲ فرموده: «فَرَضَ اللهُ ... وَمُجَانَبَةَ السَّرِقَةِ إِيجاباً لِلْعِفَّةِ، وَتَرْكَ الزِّنى تَحْصيناً لِلنَّسَبِ»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۳۱، حکمت ۲۴۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۰۸، حکمت ۲۵۲.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۲، حکمت ۲۵۲.    
(خداوند واجب فرمود...«دورى از دزدی» را براى حفظ عفّت (دست‌ها) و «ترک زنا» را براى حفظ نسب‌ها)
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۳، حکمت ۲۵۲.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۱.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۳.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۹۴.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۲۲.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۸۸.    
)
استراق سمع به معنای مخفیانه و دزدانه گوش دادن و نیز به معنی دزدیدن آید. درباره علم خدا فرموده: «عَالِمُ السِّرِّ مِنْ ضَمَائِرِ الْمُضْمِرِينَ... وَمَا ضَمِنَتْهُ أَكْنَانُ الْقُلُوبِ ... وَمَا أَصْغَتْ لاِسْتِرَاقِهِ مَصَائِخُ الاَْسْمَاعِ»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۴، خطبه ۹۰.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۸، خطبه ۸۹.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۹۱.    
«داناست به اسراری که رازداران پنهان می‌کنند و به آنچه پناهگاه‌های قلوب در خود دارد و به آنچه شکاف گوش‌ها برای مخفیانه شنیدن به آن گوش داده‌اند.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۳، خطبه ۹۱.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶۷.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۸۱.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۳.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۶.    
) مصائخ جمع مصاخ و آن شکاف گوش است.
مسرق اسم مکان و زمان است. باز درباره علم خدا فرماید: «عَالِمُ السِّرِّ مِنْ ضَمَائِرِ الْمُضْمِرِينَ .... وَمَسَارِقِ إِيمَاضِ الْجُفونِ»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۴، خطبه ۹۰.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۸، خطبه ۸۹.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۹۱.    
«داناست به اسرار رازداران و محل‌های سرقت درخشیدن پلک‌ها، منظور درخشیدن چشم‌ها از میان پلک‌هاست.»
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۳، خطبه ۹۱.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۹۹.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۸۱.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۲.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۵.    
)
سَرَقَه (مثل عرفه) به معنای حریر یا تکّه حریر و جمع آن سَرَق مثل شرف است. در وصف اتراک فرموده: «يَلْبَسُونَ السَّرَقَ وَالدِّيبَاجَ»
[۳۱] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
[۳۲] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۴، خطبه ۱۲۴.    
[۳۳] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۶، خطبه ۱۲۸.    
(ديباج و حرير مى‌پوشند)
[۳۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۸.    
[۳۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۵.    
[۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۳۵۸.    
[۳۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۱.    
[۳۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۶.    
)

هشت مورد از واژه سرق در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۸۴.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۸.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۳۱، حکمت ۲۴۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۰۸، حکمت ۲۵۲.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۲، حکمت ۲۵۲.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۳، حکمت ۲۵۲.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۱.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۲۳.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۹۴.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۲۲.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۸۸.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۴، خطبه ۹۰.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۸، خطبه ۸۹.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۹۱.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۳، خطبه ۹۱.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۳.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶۷.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۸۱.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۳.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۶.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۴، خطبه ۹۰.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۷۸، خطبه ۸۹.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۹۱.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۳، خطبه ۹۱.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۳.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۹۹.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۸۱.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۲.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۵.    
۳۱. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۸۹، خطبه ۱۲۸.    
۳۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۴، خطبه ۱۲۴.    
۳۳. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۶، خطبه ۱۲۸.    
۳۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۷، خطبه ۱۲۸.    
۳۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۴.    
۳۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۵.    
۳۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۳۵۸.    
۳۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۱.    
۳۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۶.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سرق»، ج۱، ص۵۲۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 252 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 128 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 90 نهج البلاغه
جعبه ابزار