• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سجده موجودات (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سجده موجودات:(يَسْجُدُ لَهُ مَن في السَّماواتِ)
«سجده موجودات» سجده به معنایت ذلل، خضوع و اظهار فروتنی است.
در قرآن مجید در آيات مختلف سخن از سجود عمومى موجودات جهان و همچنين تسبیح و حمد و صلاة (نماز) به ميان آمده است و تاكيد شده كه اين عبادات چهارگانه مخصوص انسان‌ها نيست، بلكه حتى موجودات ظاهرا بی‌جان نيز در آن شركت دارند.
به گفته جمعى از محققان تمامى ذرات جهان داراى نوعى درک و شعورند، و به موازات آن در عالم خود، حمد و تسبيح خدا مى‌گويند.



به موردی از کاربرد «سجده موجودات» در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - سجده موجودات (آیه ۱۸ سوره حج)

(أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَن في السَّماواتِ وَ مَن في الْأَرْضِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجومُ وَ الْجِبالُ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوابُّ وَ كَثيرٌ مِّنَ النّاسِ وَ كَثيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذابُ وَ مَن يُهِنِ اللَّهُ فَما لَهُ مِن مُّكْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ ما يَشاءُ) «آيا نمى‌دانى تمام كسانى كه در آسمان‌ها و كسانى كه در زمينند براى خدا سجده مى‌كنند؟! و همچنين خورشید و ماه و ستارگان و كوه‌ها و درختان و جنبندگان، و بسيارى از مردم! امّا بسيارى ابا دارند، و فرمان عذاب درباره آنان حتمى است؛ و هركس را خدا خوار كند، كسى او را گرامى نخواهد داشت. خداوند هر چه را اراده كند و صلاح بداند انجام مى‌دهد.»

۱.۲ - سجده موجودات در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرمایند: اين‌كه در آيه مورد بحث سجده را به غير عقلا از قبيل خورشيد و ماه و ستارگان و كوه‌ها نسبت داده، خود دليل بر اين است كه مراد از آن، سجده تكوينى است، نه سجده تشريعى و تكليفى.
و سجده تكوينى عبارت است از تذلل و اظهار كوچكى در مقابل عزت و كبريايى خداى عزوجل، و در تحت قهر و سلطنت او. و لازمه آن اين است كه كلمه من در جمله‌ (مَنْ في الْأَرْضِ) شامل نوع انسان، از مؤمن و کافر، بشود چون در سجده تكوينى و تذلل وجودى، استثنايى نيست. و اگر در زمره سجده كنندگان خود آسمان و زمين را نام نبرد، با اين‌كه حكم سجده تكوينى شامل آن‌ها نيز هست، مى‌فهماند كه معناى كلام اين است كه مخلوقات علوى و سفلى چه آن‌ها كه عقل دارند و چه آن‌ها كه ندارند، در وجودشان خاضع و متذلل در برابر عزت و كبريايى خدايند، و مدام با هستى خود به طور تكوين و اضطرار سجده مى‌كنند.

۱. حج/سوره۲۲، آیه۱۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۹۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۶۲.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۴۹-۵۰.    
۵. حج/سوره۲۲، آیه۱۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۴.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۰۷.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۵۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۹۳-۱۹۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۲۲.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سجده موجودات»، ج۲، ص ۳۱۱.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره حج | لغات قرآن




جعبه ابزار