سجع متماثل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سجع متماثل به معنای اتفاق در
وزن و اختلاف در قافیه، همراه با مقابله هر
کلمه با قرینه آن در
وزن و قافیه است.
در
علم بدیع ، برای
سجع-
و همچنین فواصل- اقسامی برشمردهاند. یکی از این اقسام،
سجع متماثل است. در
سجع متماثل دو فاصله، به لحاظ
وزن، همساناند
و در قافیه اختلاف دارند،
و هر کلمه نیز در
وزن و قافیه با قرینه خود مقابل است، مثل: ((وآتیناهما الکتاب المستبین) وهدیناهما الصراط المستقیم)؛ «
و آن دو را کتاب روشن دادیم
و هر دو را به راه راست
هدایت کردیم».
در این
آیات، کلمات:
کتاب و صراط،
و همچنین: مستبین
و مستقیم، دارای
وزن یکسان هستند اما در حرف آخر
کلمه اختلاف دارند.
وجه اشتراک
سجع متماثل
و سجع مرصع، وجود مقابله بین هر کلمه
و قرینه آن است،
و وجه تمایز آن دو، همسان نبودن قافیه در
سجع متماثل،
و یکسان بودن آن در
سجع مرصع است.
و نسبت
سجع متماثل به
سجع مرصع، مثل نسبت
سجع متوازن با
سجع متوازی است.
وجه اشتراک
سجع متماثل
و سجع متوازن نیز، اتفاق در
وزن و اختلاف در قافیه است.
سجع مرصع ؛
سجع متوازن ؛
سجع متوازی.
فرهنگ نامه علوم قرآن، برگرفته از مقاله «سجع متماثل».