منشأ شک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

منشا شک یا اسباب عروض شک برای مکلّف از جمله مباحث اصولی می‌باشد.

---

منشا شک، به معنای سبب ایجاد کننده شک در مکلف است.

---

از آن جا که مجرای اصول عملی ، شک در حکم واقعی است، این شک در شبهات حکمی ، یا ناشی از فقدان نص یا اجمال نص و یا تعارض دو نص می‌باشد.

---

اما در شبهات موضوعی ، منشا شبهه ، اشتباه در امور خارجی است.

---

۱. شک ناشی از فقدان نص معتبر، مانند این که در حکم استعمال دخانیات، به جهت عدم وجود نص درباره آن، شک شود.
۲. شک ناشی از اجمال نص، مانند: شک در معنای آیه شریفه ﴿فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الَْمحِیضِ وَلا تَقْرَبُوهُنَّ حَتّی یَطْهُرْنَ﴾؛ «با زنان خود در ایام حیض نزدیکی نکنید تا این که پاک شوند»؛

۴.۱ - دلایل اجمال

دلیل اجمال این است که «یطهرن» دو گونه قرائت شده است:
الف: با تشدید (یطّهّرن)، که با این قرائت، پاک شدن، یعنیانقطاع خون حیض و انجام غسل حیض ؛
ب: بدون تشدید (یطهرن)، که در این قرائت، پاک شدن فقط به انقطاع خون حیض است و غسل در حصول آن دخالت ندارد.
۳. اما شک ناشی از تعارض دو نص، مانند این که یک روایت، نماز جمعه را در زمان غیبت واجب، و روایت دیگر آن را حرام می‌داند.
۴. شک ناشی از اشتباه در امور خارجی نیز، مانند شک در حرمت مایع یکی از دو لیوان موجود، به جهت این که شخص نمی‌داند کدام سرکه و کدام شراب است.

---