زینت نمازگزار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زینت نمازگزار هم
اشاره به زینتهای جسمانی باشد که شامل پوشیدن لباسهای مرتب و پاک و تمیز، شانه‌زدن موها و به کار بردن
عطر و مانند آن می‌شود، و هم شامل زینتهای معنوی یعنی صفات انسانی و ملکات اخلاقی و پاکی
نیت.
«یا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد؛
ای فرزندان آدم هنگام رفتن به
مسجد خود را با
زینت آراسته سازید». در
آیه، نخست به همه فرزندان آدم به عنوان یک
قانون همیشگی که شامل تمام اعصار و قرون می‌شود دستور می‌دهد که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود داشته باشید. این جمله می‌تواند هم
اشاره به (زینتهای جسمانی) باشد که شامل پوشیدن لباسهای مرتب و پاک و تمیز، شانه زدن موها و به کار بردن
عطر و مانند آن می‌شود، و هم شامل زینتهای معنوی یعنی صفات انسانی و ملکات اخلاقی و پاکی نیت.
و اگر می‌بینیم در بعضی از
روایات اسلامی تنها اشاره به لباس خوب یا شانه‌کردن موها شده و یا اگر می‌بینیم تنها سخن از مراسم نماز عید و
نماز جمعه به میان آمده است دلیل بر انحصار نیست بلکه هدف بیان مصداقهای روشن است. و همچنین اگر می‌بینیم که در بعضی دیگر از روایات زینت به معنی رهبران و پیشوایان شایسته تفسیر شده دلیل بر وسعت مفهوم آیه است که همه زینتهای ظاهری و باطنی را در بر می‌گیرد.
لذا در اسلام استفاده کردن از زیباییهای طبیعت، لباسهای زیبا و متناسب، به کار بردن انواع عطرها و امثال آن نه تنها مجاز شمرده شده بلکه به آن توصیه و سفارش نیز شده است و روایات زیادی در این زمینه از پیشوایان مذهبی در کتب معتبر نقل شده است.
در
حدیث دیگری می‌خوانیم که یکی از
زاهدان ریائی به نام عباد بن کثیر با (
امام صادق (علیه‌السّلام)) روبرو شد (در حالی که امام (علیه‌السّلام) لباس بسیار ساده می‌پوشید) گفت: چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است آیا بهتر نبود که لباسی کم اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی امام فرمود: وای بر تو‌ای عباد! من حرم زینة الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق؛
چه کسی حرام کرده است زینتهایی را که
خداوند برای بندگانش آفریده و روزیهای پاکیزه را؟» ...و روایات متعدد دیگر.
این تعبیر که خداوند زیبایی را دوست دارد و یا تعبیر به این که خداوند زیباییها را آفریده همگی اشاره به این حقیقت است که اگر استفاده از هرگونه زیبایی ممنوع بود خداوند هرگز اینها را نمی‌آفرید آفرینش زیباییها در
جهان هستی خود دلیل بر این است که خالق زیباییها آن را دوست دارد.
در
مجمع البیان آمده: «ای اولاد آدم لباسهای نو و زیبای خود را در نماز جمعه و نماز عید بپوشید،
این معنی از
امام باقر (علیه‌السّلام) است.
روایت شده که
امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) هر وقت به نماز بر می‌خاست بهترین لباسهای خود را می‌پوشید علت را جویا شدند فرمود: «ان الله جمیل و یحب الجمال فاتجمل لربی و هو یقول خذوا زینتکم عند کل مسجد؛
خدا زیباست و
زیبایی را دوست دارد من برای خدایم خود را می‌آرایم او می‌گوید زینت خود را نزد هر نمازی به تن کنید دوست دارم که بهترین لباسم را بپوشم».
امام خمینی در
تحریرالوسیله در باب زینت
باطنی و
ظاهری نمازگزار در
نماز می‌فرماید: سزاوار است که
نمازگزار در سرتاسر نماز - چه در افعال و چه در اقوال - حضور قلب داشته باشد؛ زیرا که برای عبد آن مقداری از نماز او، نماز محسوب می‌شود که در آن، با حضور قلب باشد. و حضور قلب یعنی کاملاً به نماز و آنچه را که در آن می‌گوید توجه داشته باشد و به حضرت
معبود جلّ جلاله کاملاً متوجه باشد و بخواهد که عظمت و جلال و هیبت او را درک کند و قلب خود را از غیر او خالی نماید، به همین جهت خود را در پیشگاه سلطان سلاطین و بزرگ بزرگان می‌بیند که او را خطاب کرده و با او مناجات می‌نماید، پس وقتی که چنین حالتی را در خود بیابد در دل او هیبتی می‌افتد که او را می‌هراساند، سپس خود را در ادای حق خدای تعالی مقصّر می‌بیند و در نتیجه خوف او در دلش قرار می‌گیرد و پس از آن به
رحمت واسعه حق می‌نگرد و امیدوار به پاداش نیک او می‌شود. و در نتیجه حالتی بین خوف و رجاء برایش پیدا می‌شود و این صفت «کاملین» است و این حالت بر حسب درجات عبادت‌کنندگان، درجات گوناگون و مراتب بی‌شماری دارد. و برای نمازگزار سزاوار است که دارای
خضوع و خشوع و سکون و وقار بوده و با هیاتی نیکو قبل از نماز
عطر زده و
مسواک نموده و
شانه بزند. و سزاواراست؛ مانند کسی که با نماز وداع می‌کند نماز بخواند (گویا آخرین نمازش می‌باشد و بعد از آن خواهد مرد)، پس
توبه و انابه و استغفارش را تجدید نماید و سزاوار است در پیشگاه پروردگارش مانند عبد ذلیلی که در مقابل مولایش می‌ایستد، بایستد و سزاوار است در گفتن ایاک نعبد و ایاک نستعین؛ «تنها تو را می‌پرستیم و فقط از تو کمک می‌جوییم» راستگو باشد و مبادا این جمله را بگوید درحالی‌که هوای نفس خویش را می‌پرستد و از غیر مولایش کمک می‌جوید و سزاوار است که کوشش کند تا موانع قبول نماز را از خود دور نماید مانند خودپسندی و
حسد و
تکبر و غیبت و ندادن زکات و سایر حقوق واجب که مانع قبول نماز می‌باشند.
برای
زن در نماز آداب و مستحبات مخصوصی است: خود را با
زیورآلات زینت دهد و
خضاب بنماید و کلمات را آهسته بگوید و در موقع ایستادن، میان پاهایش را جمع کند و در حال
قیام با دست‌هایش پستان‌هایش را به هم بچسباند و دست‌هایش را در حال
رکوع روی ران‌هایش بگذارد و زانوهایش را به عقب نکشد و قبل از سجده رفتن بنشیند و در حال
سجده خود را جمع نموده و به زمین نزدیک کند و شکم خود را بالا نگیرد و درهرحال هنگام نشستن چهارزانو بنشیند.
چهارم (از شرایط
لباس نمازگزار) آنکه ساتر مردان - بلکه هرگونه لباسشان - در نماز نباید از
طلا باشد اگرچه از
زیورآلات باشد (و لباس به آن گفته نشود)، مثل
انگشتر و مانند آن، بلکه در غیر نماز هم برای آن‌ها
حرام است.
اما «طلای سفید (پلاتین) اشکال ندارد.»
و
مستحب است که (امام‌جمعه) در زمستان و تابستان
عمامه بگذارد و ردایی از برد یمنی یا عدنی بر دوش بگیرد و
زینت کند و تمیزترین لباسش را بپوشد و
عطر بزند و با آرامش و
وقارباشد و وقتی بالای منبر رفت (به حاضرین) سلام کند و رو به مردم نماید و مردم هم رو به او باشند، و به چیزی مانند کمان یا عصا یا شمشیر تکیه کند و قبل از خطبه تا تمام شدن اذان مؤذّن‌ها روی منبر بنشیند.
•
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «زینت نمازگزار»، تاریخ بازیابی۹۵/۱۰/۱. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
