زکات (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زکات:(وَ یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ ) «زکات» به معنای وسیع کلمه،
و طبق حدیث معروف:
«لِکُلِّ شَیْ‌ءٍ زَکَاةٌ» «برای همه نعمت‌ها
و مواهب الهی، زکاتی هست»؛ تمام
اعمال نیک را شامل می‌شود.
و اگر
«زکات» را به معنای خصوص زکات مال تفسیر کنیم، ذکر آن از میان سایر وظائف الهی به خاطر اهمیتی است که در
عدالت اجتماعی دارد.
(وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاء وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ) (
و براى ما، در اين دنيا
و سراى ديگر، نيكى مقرّر فرما؛ چه اين‌كه ما به سوى تو بازگشت كرده‌ايم.»
خداوند در برابر اين تقاضا، به
موسی گفت: «مجازاتم را به هر كس بخواهم
و سزاوار ببينم مى‌رسانم؛
و رحمتم همه چيز را فرا گرفته؛
و آن را براى كسانى كه
تقوا پيشه كنند،
و زكات بپردازند،
و كسانى كه به
آیات ما
ایمان مى‌آورند، مقرّر خواهم داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
آيه:
(فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ) استجابت
و تقييد دعاى موسى (ع) را مى‌رساند. اين جمله تفريع بر جمله
(عَذابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشاءُ وَ رَحْمَتِي ...) است،
و معناى آن اين است كه لازمه وجوب اصابه
عذاب به پاره‌اى از مردم
و شمول رحمت بر تمامى موجودات اين است كه
رحمت را بر آن بعض ديگر كه عبارتند از:
پرهیزکاران و دهندگان زكات واجب كنم.
خداى سبحان مشمولين رحمت خود را به اوصاف عامى توصيف كرده
و فرموده: هركس تقوى داشته باشد
و زكات دهد
و به آيات خدا ايمان آورد ،
و نفرموده: هر كس از شما چنين
و چنان باشد هم چنان كه مشمولين عذاب را هم به طور عموم ذكر كرد،
و به قوم
و قبيله موسى (ع) اختصاص نداد
و فرمود: هركه را بخواهم تا نتيجه اين بيان عام نيز عموميت داشته باشد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «زکات»، ص۲۷۲.
