• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زَیْت (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: زیت (مفردات‌قرآن)، زیتون.


زَیْت:(يَكادُ زَيْتُها يُضِيءُ)
«زَیْت» (به فتح زاء و سکون یاء) به معنای روغن زیتون است.
نور خداوند همانند چراغ‌دانى است كه در آن چراغى باشد و آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون يک ستاره فروزان (مَثَلُ نورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌ‌) و اين چراغ با روغنى افروخته مى‌شود كه از درخت پر برکت زيتونى گرفته شده كه نه شرقى است و نه غربى. (يوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ) آن‌چنان روغنش صاف و خالص است كه گويى بدون تماس با آتش مى‌خواهد شعله‌ور شود. (يَكادُ زَيْتُها يُضِي‌ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ)



به موردی از کاربرد «زَیْت» در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - زَیْت (آیه ۳۵ سوره نور)

(اللَّهُ نورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبارَكَةٍ زَيْتونِةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نورٌ عَلَى نورٍ يَهْدي اللَّهُ لِنورِهِ مَن يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ) «خداوند نور آسمان‌ها و زمین است؛ و مَثَل نورش همانند چراغ‌دانى است كه در آن‌چراغى پرفروغ باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون ستاره‌اى فروزان، چراغى كه افروخته مى‌شود از روغن درخت پربركت زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى؛ روغنش آن‌چنان صاف و خالص است كه نزديک است بدون تماس با آتش شعله‌ور شود؛ نورى است بر فراز نورى؛ و خدا هركس را بخواهد با نور خود هدایت مى‌كند، و خدا براى مردم مثل‌ها مى‌زند و خداوند به هر چيزى داناست.»

۱.۲ - زَیْت در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرمایند: اين آیه خبر بعد از خبر است براى مصباح، يعنى مصباح مى‌سوزد در حالى كه اشتعال خود را از درخت مبارک زيتونى گرفته كه نه غربى است و نه شرقى، يعنى اشتعالش از روغن است كه از درخت زيتون گرفته مى‌شود.
و مقصود از اين‌كه فرمود آن درخت نه شرقى است و نه غربى اين است كه نه در جانب مشرق روييده و نه در جانب مغرب، تا در نتيجه سايه آن در جانب مخالف بيفتد، و ميوه‌اش به خوبى نرسد و روغنش صاف و زلال نشود، بلكه در وسط قرار دارد و ميوه‌اش به خوبى مى‌رسد و روغنش زلال مى‌شود. دليل بر اين معنا، جمله‌ «يَكادُ زَيْتُها يُضِي‌ءُ، وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ» است، چون ظاهر سياق اين است كه مراد از آن، صفا و زلالى روغن و كمال استعداد آن براى اشتعال است و اين صفاى روغن از درختى حاصل مى‌شود كه داراى آن دو صفت نه شرقى و نه غربى باشد.

۱. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۸۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۰۲.    
۴. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۵. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۶. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۳۷۶.    
۸. نور/سوره۲۴، آیه۳۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۵۴.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۷۲.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۵، ص۱۲۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۴۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۲۵.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «زیت»، ج۲، ص ۲۷۵.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره نور | لغات قرآن




جعبه ابزار