زَوالٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَوالٍ:(ما لَكُم مِّن زَوالٍ) «زَوالٍ» (به فتح زاء) به معنای از بين رفتن و انتقال از محل است.
آیۀ مورد بحث به عنوان يک دستور كلى مردم را از روزى كه
عذاب دردناک به سراغ بدكاران مى‌آيد مى‌ترساند و بدکاران آن روز می‌گویند: پروردگارا ما را
مدت كوتاه ديگرى مهلت ده.
تا از اين
مهلت كوتاه استفاده كرده،
دعوت تو را اجابت نمائيم و از پيامبرانت پيروى كنيم. اما فورا
دست رد بر سينه آن‌ها گذارده مى‌شود و به آن‌ها اين
پیام تكان دهنده را مى‌دهند: چنين چيزى
محال است، دوران عمل پايان گرفت آيا شماها نبوديد كه در گذشته
سوگند ياد مى‌كرديد، هرگز
زوال و فنايى براى
حیات قدرت شما نيست.
به موردی از کاربرد «
زَوالٍ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ أَنذِرِ النّاسَ يَوْمَ يَأْتيهِمُ الْعَذابُ فَيَقولُ الَّذينَ ظَلَمواْ رَبَّنا أَخِّرْنا إِلَى أَجَلٍ قَريبٍ نُّجِبْ دَعْوَتَكَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَكونواْ أَقْسَمْتُم مِّن قَبْلُ ما لَكُم مِّن زَوالٍ) «و مردم را از روزى كه عذاب الهى به سراغشان مى‌آيد، بترسان! آن روز كه ستم‌كاران مى‌گويند: پروردگارا! مدّت كوتاهى ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذيريم و از پيامبران پيروى كنيم! امّا پاسخ مى‌شنوند كه مگر شما نبوديد كه پيش از اين سوگند ياد كرديد كه
زوال و فنايى براى شما نيست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(أَ وَ لَمْ تَكونوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَكُمْ مِنْ زَوالٍ) کلمه «اقسام» به معناى اين است كه گوينده، گفتار خود را به امر شريفى- البته به جهت شرافت آن امر- پيوسته كند تا بدين
وسیله صدق گفتار خود را برساند چون اگر با چنين پيوندى باز هم
دروغ بگويد در حقيقت به شرافت آن امر شريف توهين نموده است، و چون كسى را جرأت چنين توهينى نيست پس شنونده مطمئن مى‌شود كه گوينده راست مى‌گويد، مثل اين‌كه بگويد و اللَّه من رفتم، و يا به جان خودم مطلب از اين قرار است.
و در ادبيات، قسم از محكم ترين، وسائل تاكيد شمرده مى‌شود. و بعيد نيست كه منظور از اقسام در اين آيه كنايه باشد از اين‌كه گوينده، كلام خود را قاطع و جزمى و بدون ترديد بگويد. جمله مورد بحث مقول براى قولى حذف شده است، و تقدير آن چنين است:
«يقال لهم ا و لم تكونوا ...» يعنى در توبيخ و اسكاتشان گفته مى‌شود: مگر شما نبوديد كه قبل از اين، سوگند مى‌خورديد (و يا بطور
قطع مى‌گفتيد): ما هرگز زايل شدنى نيستيم، و اين نيروى دفاعى و اين سطوتى كه داريم ما را از هر حادثه نابود كننده
نجات مى‌بخشد، پس چطور امروز به التماس افتاده چند روزى مهلت مى‌خواهيد؟.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «زوال»، ج۲، ص ۲۷۴.
