• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زَنِم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: زَنِم (قاموس قرآن (جلد ۳))
مقالات مرتبط: زَنِیم (لغات‌قرآن).


زَنَم و زَنَمَه(به فتح زاء، نون و میم) از واژگان قرآن کریم به معنای قسمتی از گوش شتر و گوسفند است كه پس از شكافتن آويزان مى‌ماند.
اين كلمه تنها يک دفعه در کلام اللّه مجید به كار رفته است


زَنَم
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۸۱.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۸۳.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۸۱.    
[۴] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶۴.    
به معنای قسمتى از گوش شتر و گوسفند است كه پس از شكافتن آويزان مى‌ماند.
و نيز دو چيز زايد دكمه مانند است كه از گلوى بعضى از گوسفندان آويزان می‌شود.
[۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارلقلم، ص۳۸۳.    

از آن كسى اراده می‌شود كه در نسب متّهم است و به قومى چسبانده شده در روایت است كه امام حسین (علیه‌السّلام) ابن زياد را دعىّ بن الدعىّ خواند.
[۶] طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۰۰.    
كه يعنى او به زياد چسبانده شده است. چنان‌كه زياد نيز به ابی سفیان چسبانده شده بود. زنيم همان دعىّ است.
طبرسی اين شعر را نقل می‌كند.
زنيم ليس يعرف من ابوهبغىّ الام ذو حسب لئيم‌
[۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۹۸.    



به موردی از زَنِم که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - زَنِيمٍ‌ (آیه ۱۳ سوره قلم)

(مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ• عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ‌ زَنِيمٍ‌)
[۸] قلم/سوره۶۸، آیات۱۳ - ۱۲.    

(و بسيار مانع كار خير، و متجاوز و گناهكار است؛ علاوه بر اين كينه‌توز و بدنام است.)
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۴.    
[۱۰] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۲۲.    
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۷۱.    
[۱۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۱۷.    
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۸.    

زنيم را در آيه متّهم در نسب (حرامزاده)، لئيم معروف به لئامت، شخص معروف به شرارت گفته‌اند در مجمع از علی (علیه‌السّلام) شخص بى‌اصل و نانجيب نقل شده
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۰۲.    
در صافی از حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل است كه آن را کافر سخت فرموده است.
[۱۵] فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، ج۵، ص۲۰۹.    
به نظر می‌آيد كه مراد از آن در آيه لئيم و شرير است گویى شرّ و لئامت علامت مخصوص اوست چنان‌كه زنمه براى گوسفند، بزغاله و عُتُل چنان‌كه گفته‌اند به معنى بدخلق و خشن است يعنى او مانع خیر و متجاوز و پيوسته گناهكار است با همه اينها بد رفتار و شرير است.


اين كلمه تنها يک دفعه در قرآن کریم به كار رفته است.
[۱۶] قلم/سوره۶۸، آیات۱۳ - ۱۲.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۸۱.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۸۳.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۸۱.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶۴.    
۵. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارلقلم، ص۳۸۳.    
۶. ↑ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۰۰.    
۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۹۸.    
۸. ↑ قلم/سوره۶۸، آیات۱۳ - ۱۲.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۴.    
۱۰. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۶۲۲.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۷۱.    
۱۲. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۲۱۷.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۸.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۰۲.    
۱۵. ↑ فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، ج۵، ص۲۰۹.    
۱۶. ↑ قلم/سوره۶۸، آیات۱۳ - ۱۲.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زنم»، ج۳، ص۱۸۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره قلم
جعبه ابزار