• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زلزال (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




زِلْزال (به کسر زاء اول و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای اضطراب و حرکت است. امام علی (علیه‌السّلام) درباره بعثت و قیامت از این واژه استفاده کرده است. این ماده شش بار در نهج البلاغه آمده است.



زِلْزال به معنای اضطراب و حرکت است. به عقیده راغب تکرار حروف آن دلالت بر تکرار فعل دارد.


امام (علیه‌السّلام) درباره بعثت فرموده است: «بَعَثَهُ وَالنَّاسُ ضُلاَّلٌ فِي حَيْرَة... حَيَارَى فِي زَلْزَال مَنَ الاَْمْرِ، وَبَلاَء مِنَ الْجَهْلِ» «خداوند رسولش را مبعوث فرمود در حالی که مردم گمراهان و در سرگردانی بودند، در تحیّر بودند در اضطراب کارها و در بلائی از نادانی.» (شرح‌های خطبه: )
درباره قیامت فرماید: «عِبَادَ اللهِ، احْذَرُوا يَوْماً تُفْحَصُ فِيهِ الاَْعْمَالُ، وَيَكْثُرُ فِيهِ الزِّلْزَالُ، وَتَشِيبُ فِيهِ الاَْطْفَالُ.» «بندگان خدا بترسید از روزی که در آن اعمال جستجو و مورد مجازات قرار می‌گیرند، و زلزله در آن روز بسیار می‌شود، و اطفال پیر می‌گردند.» (شرح‌های خطبه: )
اشاره است به آیه: (فَکَیْفَ تَتَّقُونَ اِنْ کَفَرْتُمْ یَوْماً یَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِیباً) (شما نيز اگر کافر شويد، چگونه خود را از عذاب روزى كه كودكان را پير مى‌كند بركنار مى‌داريد؟!)


این واژه شش بار در «نهج» اعمّ از زلزله زمین و اضطراب در کارها آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۸۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۳۸۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۵، خطبه۹۴.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۶، خطبه۹۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۰، خطبه۹۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۳، خطبه۹۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۳۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۲۷۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۱۴-۱۱۵.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۰، خطبه۱۵۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۶۷، خطبه۱۵۲.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۲، خطبه۱۵۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۹، خطبه۱۵۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۸۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۹۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۱۷۷-۱۷۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۲۳-۳۲۴.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۱۵.    
۲۲. مزمل/سوره۷۳، آیه۱۷.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۴.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۲۰، ص۶۸-۶۹.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۰۷.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۶۷.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۲-۳۳.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۵۸۰۳، خطبه۹۴.    
۲۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۰، خطبه۱۵۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زلزال»، ج۱، ص۴۹۸.    






جعبه ابزار