• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زعج (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)

زَعْج (به فتح زاء و سکون عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای طرد کردن، مضطرب کردن و قلع کردن است. امام علی (علیه‌السّلام) راجع به غصب خلافت خویش به اهل مصر و نیز در بیان موعظه در مورد فرا رسیدن مرگ از این کلمه استفاده کرده است. این واژه چهار بار در نهج البلاغه آمده است.


زَعْج
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۵.    
[۲] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۷.    
به معنای طرد کردن، مضطرب کردن و قلع کردن همچنین است ازعاج.
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۰۴.    
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۷.    


امام (علیه‌السّلام) در نامه ۶۲، راجع به غصب خلافت خویش به اهل مصر می‌نویسد: «فَوَاللهِ مَا كَانَ يُلْقَى فِي رُوعِي، وَلاَ يَخْطُرُ بِبَالِي، أَنَّ الْعَرَبَ تُزْعِجُ هذَا الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم) عَنْ أَهْلِ بَيْتِهِ»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۰، نامه۶۲.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۰، نامه۶۲.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۱، نامه۶۲.    
«به خدا قسم نه به قلب من القا می‌شد و نه به خاطرم می‌رسید که عرب امر خلافت را بعد از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) از اهل بیت (علیهم‌السّلام) او قلع کند.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۵، نامه۶۲.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۶.    
(شرح‌های نامه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۸-۳۳۹.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۳۳-۲۳۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۱.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۵۲.    
)
و در مقام موعظه فرماید: «فَقَدْ رَأَيْتَ مَنْ كَانَ قَبْلَكَ... كَيْفَ نَزَلَ بِهِ الْمَوْتُ فَأَزْعَجَهُ عَنْ وَطَنِهِ»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۴-۲۹۵، خطبه۱۳۲.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۱، خطبه۱۲۸.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۹۰، خطبه۱۳۲.    
«دیدی کسی را که قبل از تو بود چطور مرگ بر او نازل شد و از وطنش طردش کرد.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۵، خطبه۱۳۲.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۷۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۷۷-۲۷۸.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۴۳۹.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۰۰-۳۰۱.    
)

و آن چهار بار در «نهج» آمده است.
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۰، نامه۶۲.    
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۵، خطبه۱۳۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۵.    
۲. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۷.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۰۴.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۷.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۰، نامه۶۲.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۰، نامه۶۲.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۱، نامه۶۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۵، نامه۶۲.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۶.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۸-۳۳۹.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۳۳-۲۳۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۱.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۵۲.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۴-۲۹۵، خطبه۱۳۲.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۱، خطبه۱۲۸.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۹۰، خطبه۱۳۲.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۵، خطبه۱۳۲.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۷۶.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۷۷-۲۷۸.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۴۳۹.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۰۰-۳۰۱.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۰، نامه۶۲.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۵، خطبه۱۳۲.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زعج»، ج۱، ص۴۹۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 132 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 62 نهج البلاغه
جعبه ابزار