زخرف (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زُخْرُف (به ضم زاء و راء و سکون خاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
زینت، طلا و کمال حسن است.
امام علی (علیه‌السّلام) در نامه‌ای به
شریح قاضی، وصف
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و نیز در توصیف
دنیا از این واژه استفاده کرده است.
زَخارِف (به فتح زاء و کسر راء) به معنای زینت‌های فریبنده از مشتقات این واژه است. این ماده ۹ بار در
نهج البلاغه آمده است.
زُخْرُف به معنای زینت و طلا است.
راغب زینت روکش گفته که نقش و نگار است.
به معنی کمال حسن نیز آمده است.
امام (علیه‌السّلام) در نامه شریح قاضی فرموده:
«وَمَنْ بَنَى وَشَيَّدَ وَزَخْرَفَ وَنَجَّدَ» «و کسی که بنا کرده و بالا برده و طلا کاری کرده و مزیّن نموده،»
(شرح‌های نامه:
)
زخارف دنیا به معنای زینت‌های فریبنده آن است که خطاب به دنیا فرموده:
«أَيْنَ الاُْمَمُ الَّذِينَ فَتَنْتِهِمْ بِزَخَارِفِكِ؟! هَاهُمْ رَهَائِنُ الْقُبُورِ» (كجا هستند ملّت‌هايى كه با زينت‌ها و زخارف خود آنها را فريفتى؟ هان! آنها گروگان گورستان‌ها و هم آغوش لحدها شده‌اند.)
(شرح‌های نامه:
)
و در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده: «گاهی در پرده در، تصاویری بود، او به بعض زنانش می‌فرمود او را از نظر من پنهان کن من چون به آن نگاه می‌کنم دنیا و زیور آن را یاد می‌آورم.»:
«غَيِّبِيهِ عَنِّي، فَإِنِّي إِذَا نَظَرْتُ إِلَيْهِ ذَكَرْتُ الدُّنْيَا وَزَخَارِفَهَا» (شرح‌های خطبه:
)
این ماده در
قرآن مجید نیز به کار رفته، نه مورد از آن در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زخرف»، ج۱، ص۴۹۴.
