ریشه بت‌پرستی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در ذیل به ریشه‌های اصلی گرایش به
بت و
بت‌پرستی پرداخته می‌شود.
بنی‌اسرائیل بعد از دیدن چندین
معجزه الهی به دست
حضرت موسی(ع)، باز
ایمان نیاورده و به
پیامبر خدا گفتند: برای ما بت‌هایی بساز که آنها را
عبادت کنیم.
بت‌پرستان
جاهل با وجود اینکه می‌دانستند، بت‌ها دوامی نداشته و از بین می‌روند و مالک هیچ چیزی حتی
نفع و
ضرر خود نیستند، باز آنها را
تعظیم و
تکریم می‌کردند.
خدای متعال خطاب به قوم موسی می‌فرماید:
«إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُون»
«شما جمعیتی جاهل و
نادان هستید.»
یعنی با روشن بودن این مطلب که هیچ واسطه‌ای بین خدای یگانه و این بت‌ها نیست و خدای با این عظمت که هیچ مثل و مانندی ندارد، جاهلانه است که معنای عالی
الوهیت را به این تمثال‌های سنگی، چوبی، نقرهای و طلایی حمل کرد.
جهل بت‌پرستان از چند جهت بود، از یک سو نسبت به خدا و ذات پاکش و اینکه هیچگونه شبیهی برای او تصور نمی‌شود، جهل داشتند؛ از سوی دیگر جهلشان به علل اصلی حوادث
جهان بود که گاهی سبب می‌شد
حوادث را به یک سلسله علل خیالی و خرافی از جمله
بت، نسبت دهند و از سوی سوم جهل به جهان
ماوراء طبیعت است که جز مسائل حسّی را نمی‌بینند و باور نمی‌کنند؛ مثلا قطعه سنگی را از کوه جدا کرده و بخشی از آن را در ساختمان منزل خود مصرف می‌کردند و با بخشی دیگر، مجسمه‌ای ساخته و در برابر آن
سجده نموده و مقدّرات خویش را به دست او می‌سپردند که این عین
جهالت است.
بت‌پرستان جاهل، از اجداد جاهل و گمراه خود
تقلید می‌کردند و ملاک صحت کار خود را عمل پدران و پیشینیان خود می‌دانستند، و در برابر
نهی پیامبران الهی از عبادت بت‌ها، جوابشان این بود که ما پیرو
آباء و
أجداد خود هستیم و آنچه پدرانمان عبادت می‌کردند، ما نیز عبادت می‌کنیم؛ درحالیکه
عقل صحیح اجازه نمی‌دهد که انسان به کسی که از علم بهره‌ای ندارد، مراجعه نموده و هدایت و راهنمایی او را که در عین گمراهی است، بپذیرد؛ بنابراین تقلید جاهل از جاهلی که حقیقتا جاهل است، مذموم است و این نوع تبعیت،
کورکورانه و در نهایت جهالت است.
خدای متعال در
آیات متعدد،
متعرض این نوع جهالت و تقلید بت‌پرستان شده و آنها را به شدت
توبیخ کرده است:
«وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَینا عَلَیهِ آباءَنا أَوَلَوْ کانَ آباؤُهُمْ لایعْقِلُونَ شَیئاً وَ لایهْتَدُون»
«و هنگامی که به آنها گفته شود: از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، می‌گویند: بلکه ما از آنچه پدران خود را بر آن یافتیم پیروی می‌نمائیم، آیا نه این است که پدران آنها چیزی نمی‌فهمیدند و هدایت نیافتند؟!»
دانشنامه موضوعی قرآن.
