رِسْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رِسْل (به کسر راء و سکون سین) از
واژگان نهج البلاغه در اصل به معنی برخاستن با
تانّی است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به کار رفته است، مانند:
رَسول (به فتح راء) به معنی برخاسته، پیام، شخص پیام‌آور؛
رِسالَت (به کسر راء و فتح لام) به معنی پیام؛
مُرْسَل (به ضم میم و سکون راء و فتح سین) به معنای فرستاده شده است.
این کلمه با معنی رها شدن و به سر خود واگذار شدن نیز می‌سازد.
این ماده در «
نهج البلاغه» به معنی
پیامبر و غیر آن نیز آمده است.
رِسْل در اصل به معنی برخاستن با تانّی است.
رَسول به معنی برخاسته از همان است.
رسول گاهی به معنی پیام است؛ مثل قول شاعر:
رَسول گاهی به معنی شخص پیام‌آور است.
رِسالَت به معنی پیام است.
مُرْسَل به معنای فرستاده شده است.
این کلمه با معنی رها شدن، به سر خود واگذار شدن نیز می‌سازد.
آن در «نهج البلاغه» به معنی پیامبر و غیر آن آمده است.
به برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«وَ اعْلَموا عِبادَ الله اَنَّهُ لَمْ یَخْلُقْکُمْ عَبَثاً وَ لَمْ یُرْسِلْکُمْ هَمَلاً.» «بدانید
خدا شما را
عبث نیافریده و به سر خود رها نکرده است.»
آن حضرت در جواب آن مرد از «
بنی‌اسد» که پرسید با آنکه شما
احقّ بودید چرا این مقام را از شما گرفتند فرمود:
«یا اَخا بَنی اَسَد انَّکَ لَقَلِقُ الْوَضینِ تُرْسِلُ فی غَیْرِ سَدَد... وَ قَدِ اسْتَعْلَمْتَ فاعْلَمْ.» «ای برادر
اسدی! تو مردی
مضطرب و دستپاچه‌ای، بی‌موقع پرسش می‌کنی... اکنون که می‌خواهی بدانی، بدان.»
«ترسل فی غیر» یعنی زبانت را رها می‌کنی و به کار می‌اندازی بدون درستی. مشروح این کلام در «
اسد» گذشت.
حضرت فرموده:
«رَسولُکَ تَرْجُمانُ عَقْلِکَ وَ کِتابُکَ اَبْلَغُ ما یَنْطِقُ عَنْکَ.» «فرستاده تو تفسیر کننده
عقل و خرد
توست و نامه‌ات فصیح‌ترین چیز است که از جانب تو سخن می‌گوید.»
در وقت دفن
فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) که دلش پر از درد شد چنین فرمود:
«السّلامُ عَلَیْکَ یا رَسولَ اللهِ عَنّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ النّازِلَةِ فی جِوارِکَ وَ السَّریعَةِ اللَّحاقِ بِکَ! قَلَّ یا رَسولَ اللهِ عَنْ صَفیَّتِکَ صَبْری.» «ای
رسول خدا! از جانب من و دخترت که هم اکنون در جوارت فرود آمده و به سرعت به تو ملحق شده است، سلام! ای پیامبر! از
فراق دختر برگزیده و پاکت پیمانه صبرم لبریز شده.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رسل»، ج۱، ص۴۴۷-۴۴۸.
