رُکَّع السُّجُود (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رُکَّع السُّجُود (وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ)رُکَّع السُّجُود: «رکّع» جمع «راکع» (رکوع‌کنندگان) و «
سجود» جمع «
ساجد» (
سجده‌کنندگان) است و این که در میان این دو (الرُّکَّعِ
السُّجُودِ) واو عطف نیامده، بلکه به صورت توصیف ذکر شده به خاطر نزدیکی این دو عبارت به یکدیگر است.
آیۀ مورد بحث خطاب به
ابراهیم (علیه‌السّلام) است که پس از آماده شدن
خانه کعبه چنین می‌فرماید: «... چیزی را شریک من قرار مده و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان و سجودکنندگان (از هرگونه آلودگی) پاک گردان»
در حقیقت ابراهیم (علیه‌السّلام) مامور بود خانۀ کعبه و اطراف آن را از هرگونه آلودگی ظاهری و معنوی و هرگونه
بت و مظاهر شرک پاک و پاکیزه دارد تا بندگان خدا در این مکان پاک جز به
خدا نیندیشند و مهم‌ترین
عبادت این سرزمین را که
طواف و
نماز است در محیطی پیراسته از هرگونه آلودگی انجام دهند.
از میان ارکان نماز در
آیه فوق به سه رکن عمده که «
قیام» و «
رکوع» و «
سجود» است به ترتیب اشاره شده، چرا که بقیه در شعاع آن قرار دارد.
به موردی از کاربرد «رُکَّع
السُّجُود» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَن لَّا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَ الْقَائِمِينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ.) (به خاطر بياور زمانى را كه محل خانه كعبه را براى ابراهيم آماده ساختيم تا آن را بنا كند؛ و به او گفتيم: چيزى را همتاى من قرار مده؛ و خانه‌ام را براى طواف‌كنندگان و قيام‌كنندگان و ركوع‌كنندگان
سجده گزار از آلودگى بت‌ها و از هر گونه آلودگى پاک ساز.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين آيه اشعارى به اين معنا دارد كه عمده عبادت قاصدان كعبه طواف و نماز و ركوع و
سجود است و نيز اشعارى به اين معنا است كه ركوع و
سجود مثل دو متلازم، هميشه با هم هستند و هيچ وقت از يكديگر جدا نمى‌شوند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رُکَّعاَلسُّجُودِ»، ج۲، ص۲۰۴.
