رَخَص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَخَص (به فتح راء و حاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ارزانی و نرمی است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به کار رفته است، مانند:
رُخْصَت (به ضم راء و سکون خاء و فتح صاد) به معنی تخفیف؛
تَرْخیص (به فتح تاء و سکون راء) به معنای اجازه است.
از این کلمه هفت مورد در « نهج البلاغه» آمده است.
رَخَص به معنای ارزانی و نرمی است.
رُخْصَت نیز به معنی تخفیف است. (لازمه‌اش اجازه است)
تَرْخیص به معنای اجازه است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره
تکبّر فرموده است:
«فَلَوْ رَخَّصَ اللهُ فی الْکِبْرِ لاَِحَد مِنْ عِبادِهِ لَرَخَّصَ فیهِ لِخاصَّةِ اَنبِیائِهِ (وَ اَولیائِهِ)» (اگر
خداوند تکبّر ورزیدن را به کسی اجازه می‌داد، حتماً در مرحله نخست آن را مخصوص
پیامبران و اولیای خود می‌ساخت.)
آن حضرت در
دعای استسقاء فرموده:
«اللَّهُمَّ... اسْقِنا سُقْیا نافِعَةً... تُسیلُ الْبُطْنانَ وَ تَسْتَوْرِقُ الاَْشْجارَ وَ تُرْخِصُ الاَْسْعارَ اِنَّکَ عَلی ما تَشاءُ قَدیرٌ» «خدایا ما را آب بده آب دادن نافع... تا با آن درّه‌ها را جاری کنی و درختان را پر از شاخ و برگ گردانی و قیمت‌ها را ارزان نمایی.»
از این کلمه هفت مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رَخَص»، ج۱، ص۴۴۱.
