رویه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَوِیّه (به فتح راء، کسر واو و تشدید یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
تفکّر و تأمّل است. مواردى از اين لفظ در «
نهج البلاغه» آمده است.
رَوِيّه به معنای تفكّر و تأمّل است. «الروّيه: النظر و التفكير فى الامور».
و جمع آن
رويّات است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف حق تعالى فرموده:
««مُتَكَلِّمٌ بِلاَ رَوِيَّة، مُرِيدٌ بِلاَ هِمَّة، صَانِعٌ لاَ بِجَارِحَة، لَطِيفٌ لاَ يُوصَفُ بِالْخَفَاءِ، كَبِيرٌ لاَ يُوصَفُ بِالْجَفَاءِ»» یعنى: «تكلّم كننده است نه با فكر قبلى، اراده كننده است نه با اهتمام كه اگر نكند سبب نقصى خواهد بود، عمل مى‌كند نه با عضو بدنى، لطيف است ولى با خفاء توصيف نمى‌شود.»
بلكه معنى آن: «لا تدركه الابصار» است، بزرگ است ولى با خشونت و جفاء كه لازمه بزرگى است توصيف نمى‌شود، صلى الله عليک يا
امیرالمؤمنین كه اين كلمات نخستين بار از تو سرزده است. (شرح‌های خطبه:
)
و نيز امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالى فرموده:
««خَلَقَ الْخَلْقَ مِنْ غَيْرِ رَوِيَّة، إِذْ كَانَتِ الرَّوِيَّاتُ لاَ تَلِيقُ إِلاَّ بِذَوي الضَّمائِرِ، وَلَيْسَ بِذِي ضَمِير فِي نَفْسِهِ»» «مخلوق را بدون فكر آفريد، چون فكرها فقط به صاحبان قلوب لياقت دارد كه با ضمير فكر مى‌كنند،
خدا در ذرات خويش بى‌ضمير و مجرد محض است.»
(شرح‌های خطبه:
)
و امام (صلوات‌الله‌علیه) به
معاویه مى‌نويسد:
««لاَِنَّهَا بَيْعَهٌ وَاحِدَةٌ لاَ يُثَنَّى فِيهَا النَّظَرُ، وَلاَ يُسْتَأْنَفُ فِيهَا الْخِيَارُ، الْخَارِجُ مِنْهَا طَاعِنٌ، وَالْمُرَوِّي فِيهَا مُدَاهِنٌ»» معاويه به آن حضرت نوشت: بايد دفعه ديگر به شما
بیعت كنند يعنى اوّلى غير مقبول است، حضرت فرمود: «بيعت من يک بيعت است، بعد از نظر اوّل ديگر نظرى در آن تجديد نمى‌شود، و كسى اختيار استيناف آن‌را ندارد، هر كه از آن خارج شود، طعنه‌زن به بيعت صحيح است و هر كه در آن فكر كند كه قبول كند يا نه منافق مى‌باشد.»
(شرح‌های خطبه:
)
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رویه»، ج۱، ص۴۸۴.
