روشها و گرایشهای تفسیری (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روشها و گرایشهای تفسیری تالیف حسین علوی مهر، کتابی پیرامون
روشها و گرایشهای تفسیری است.
مؤلف: حسین علوی مهر. کتاب پیرامون
روشها و گرایشهای تفسیری نوشته شده که شامل سه بخش، کلیات، روشهای تفسیری و گرایشهای تفسیری می‌باشد. مؤلف که از
قرآن پژوهان معاصر می‌باشد در بخش اول کتاب تفسیر و تاویل را مورد بررسی قرار داد. و در بخش دوم
به شرح
روشهای تفسیری می‌پردازد و در پایان گرایشهای معروف را توضیح می‌دهند وی در هر موضوع دیدگاههای مختلف صاحب نظران در آن موضوع را مطرح و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. وی با تقسیم بندی موضوعات در روشهای تفسیری، روش تفسیر عقلی را از
روش تفسیر اجتهادی جدا و بصورت مستقل ذکر نموده است همچنین در بحث
روش تفسیر روائی نقش
ائمه معصومین -علیه‌السّلام- در
تفسیر قرآن و روشهای تفسیری آن بزرگوران را مورد بررسی قرار داده است. از نکات قابل توجه این است که ایشان در دو قسمت
روش عقلی (بخش دوم) و
گرایش علمی قرآن (بخش سوم)
رابطه دین با عقل و
رابطه دین با علم را مورد بررسی قرار داد.
و عدم تعارض بین آن دو را اثبات می‌نماید.
مطالب کتاب شامل سه بخش (کلیات- روشهای تفسیری- گرایشهای تفسیری) است که مجموعا پانزده فصل را تشکیل می‌دهد که فهرست مطالب آن
به قرار زیر است:
کلیات شامل سه فصل: تفسیر (معنای لغوی و اصطلاحی آن)،
تاویل در
قرآن (معنای لغوی و اصطلاحی آن، تاویل از دیدگاه مفسران) و ترجمه و اقسام آن
روشهای تفسیری :شامل شش فصل:
فصل اول: مباحث مقدماتی (پیشینه روشهای تفسیری- اقسام تفسیر- منابع تفسیر).
فصل دوم:
روش تفسیر قرآن به قرآن : ادله تفسیر
قرآن به قرآن، حجیت ظواهر انواع تفسیر
قرآن به قرآن.
فصل سوم: روش روائی:
ارزش و جایگاه
تفسیر روائی ، دیدگاهها، اقسام
حدیث و ارزش آن،
حجیت خبر واحد در تفسیر ، دیدگاهها و بررسی آنها،
آفات تفسیر روائی ،
دلایل تفسیر روائی ، انواع
تفسیر پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم-،
دلایل حجیت قول اهل بیت -علیه‌السّلام -در تفسیر قرآن ، دانش
اهل بیت -علیه‌السّلام -نسبت
به فهم قرآن،
روشهای تفسیری اهل بیت -علیه‌السّلام-.
فصل چهارم: روش عقلی شامل:
ارزش و جایگاه
عقل در
دین ،
رابطه دین و عقل ، ریشه یابی تعارض عقل و دین تفسیر
قرآن کریم با عقل، تفاوت
تفسیر به رای و
تفسیر عقلی ،
شرائط تفسیر عقلی فصل پنجم:
تفسیر به رای شامل:
پیشینه تفسیر
به رای، روایات و تفسیر
به رای، دیدگاهها در معنای تفسیر
به رای نمونه‌هایی از تفسیر
به رای، دلایل دیگر حرمت تفسیر
به رای.
فصل ششم: روش اجتهادی شامل:
اهداف، تعریف
روش اجتهادی ، شواهد و دلایل
تفسیر اجتهادی ، شرائط و مراحل تفسیر اجتهادی، معرفی
تفاسیر اجتهادی .
گرایشهای تفسیری شامل شش فصل:
فصل اول: گرایش صوفیانه و عرفانی شامل: تعریف گرایش عرفانی،
مفهوم صوفیه ،
باطنیه و
عارف ، دلایل
تفسیر عرفانی ، اصول و مبانی عرفانی در تفسیر، نمونه‌ای از
تفسیر رمزی ، نقد دیدگاه
ابن عربی .
فصل دوم: گرایش کلامی. شامل:
پیشینه اندیشه‌های کلامی در
تفسیر ، تعریف
تفسیر کلامی ، مهمترین مباحث
قرآن مورد اختلاف متکلمان، معرفی تفاسیر کلامی.
فصل سوم: گرایش ادبی شامل:
اهداف،
تفسیر بیانی ،
تفسیر لغوی ،
تفسیر قرآن هرمنوتیک.
فصل چهارم: گرایش علمی
قرآن کریم شامل:
اهداف،
قرآن و
علم ، نقش
قرآن در پیدایش علوم، تعریف
علم ،
تعریف تفسیر علمی ، پیشینه
تفسیر علمی ، دیدگاهها،
ثابت و متغیر در دین ،
رابطه علم و دین ، آفات
تفسیر علمی ،
امتیازات تفسیر علمی ،
شرایط تفسیر علمی .
فصل پنجم: گرایش اجتماعی شامل:
اهداف، تعریف گرایش اجتماعی، معرفی تفاسیر اجتماعی.
فصل ششم: گرایش فلسفی شامل:
اهداف، گرایش فلسفی، معرفی چند تفسیر فلسفی ملحقات: ارزش نظریات
صحابی و
تابعین ،
تفسیر ترتیبی ، موضوعی، تفسیر فقهی.
۱- در ابتدای هر فصل: اهداف آن فصل همراه با پیشینه تاریخی موضوع مورد بحث را بیان می‌نمایند.
۲- پس از طرح موضوع مورد بحث، دیدگاههای مختلف درباره آن را طرح و نتیجه گیری می‌نمایند.
۳- در هر روش تفسیری برخی از
تفاسیر مشهور آن روش را معرفی می‌نماید.
۴- بخش دوم. فصل سوم: در این فصل پیرامون روش روایی سخن گفته و پس از بررسی دیدگاهها در مورد آن، حجیت قول
اهل بیت -علیه‌السّلام -در تفسیر
قرآن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
۵- بخش دوم: فصل سوم: در این فصل روشهای تفسیری اهل بیت علیه‌السّلام را شرح و توضیح می‌دهند.
۶- فصل چهارم از بخش دوم: در این فصل ارزش و جایگاه
عقل در
دین و عدم تعارض آن دو را مورد بررسی قرار داده، آنگاه تفسیر
قرآن با عقل را همراه با دلایل آن توضیح می‌دهند.
۷- فصل چهارم از بخش سوم: در این فصل
آفات تفسیر علمی را در ده مورد بیان می‌نمایند.
۸- فصل چهارم از بخش سوم: در این فصل ابتدا
قرآن و
علم و نقش
قرآن در پیدایش علوم را مورد بررسی قرار داده، آنگاه رابطه علم و دین و عدم تعارض بین آن دو را بیان می‌نمایند.
۹- از ویژگی‌های مهم آن تفکیک بین روش عقلی و روش اجتهادی است
کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای ۳۸۴ صفحه می‌باشد که مشخصات آن
به قرار زیر است: ۱- کاغذ: اعلاء ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد آن: گالینگور ۴- نوبت چاپ: اول ۵- تاریخ انتشار: زمستان ۱۳۸۱ ه. ش ۶- ناشر: انتشارات اسوه (وابسته
به سازمان اوقاف و امور خیریه) ۷- تیراژ: ۳۰۰۰ نسخه ۸- دارای فهرست:
الف: موضوعات کتاب ب: منابع و مآخذ ۹- نام کتاب: روشها و گرایشهای تفسیری ۱۰- نام مؤلف حسین علوی مهر.
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
