روشها و گرایشهای تفسیری (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روشها و گرایشهای
تفسیری تالیف حسین علوی مهر، کتابی پیرامون
روشها و گرایشهای تفسیری است.
مؤلف: حسین علوی مهر. کتاب پیرامون
روشها و گرایشهای تفسیری نوشته شده که شامل سه بخش، کلیات، روشهای
تفسیری و گرایشهای
تفسیری می‌باشد. مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می‌باشد در بخش اول کتاب
تفسیر و تاویل را مورد بررسی قرار داد. و در بخش دوم به شرح
روشهای تفسیری می‌پردازد و در پایان گرایشهای معروف را توضیح می‌دهند وی در هر موضوع دیدگاههای مختلف صاحب نظران در آن موضوع را مطرح و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. وی با تقسیم بندی موضوعات در روشهای
تفسیری، روش
تفسیر عقلی را از
روش تفسیر اجتهادی جدا و بصورت مستقل ذکر نموده است همچنین در بحث
روش تفسیر روائی نقش
ائمه معصومین -علیه‌السّلام- در
تفسیر قرآن و روشهای
تفسیری آن بزرگوران را مورد بررسی قرار داده است. از نکات قابل توجه این است که ایشان در دو قسمت
روش عقلی (بخش دوم) و
گرایش علمی قرآن (بخش سوم)
رابطه دین با عقل و
رابطه دین با علم را مورد بررسی قرار داد.
و عدم تعارض بین آن دو را اثبات می‌نماید.
مطالب کتاب شامل سه بخش (کلیات- روشهای
تفسیری- گرایشهای
تفسیری) است که مجموعا پانزده فصل را تشکیل می‌دهد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
کلیات شامل سه فصل:
تفسیر (معنای لغوی و اصطلاحی آن)،
تاویل در
قرآن (معنای لغوی و اصطلاحی آن، تاویل از دیدگاه
مفسران) و ترجمه و اقسام آن
روشهای
تفسیری :شامل شش فصل:
فصل اول: مباحث مقدماتی (پیشینه روشهای
تفسیری- اقسام
تفسیر- منابع
تفسیر).
فصل دوم:
روش تفسیر قرآن به قرآن : ادله
تفسیر قرآن به قرآن، حجیت ظواهر انواع
تفسیر قرآن به قرآن.
فصل سوم: روش
روائی:
ارزش و جایگاه
تفسیر روائی ، دیدگاهها، اقسام
حدیث و ارزش آن،
حجیت خبر واحد در تفسیر ، دیدگاهها و بررسی آنها،
آفات تفسیر روائی ،
دلایل تفسیر روائی ، انواع
تفسیر پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم-،
دلایل حجیت قول اهل بیت -علیه‌السّلام -در تفسیر قرآن ، دانش
اهل بیت -علیه‌السّلام -نسبت به فهم قرآن،
روشهای تفسیری اهل بیت -علیه‌السّلام-.
فصل چهارم: روش عقلی شامل:
ارزش و جایگاه
عقل در
دین ،
رابطه دین و عقل ، ریشه یابی تعارض عقل و دین
تفسیر قرآن کریم با عقل، تفاوت
تفسیر به رای و
تفسیر عقلی ،
شرائط تفسیر عقلی فصل پنجم:
تفسیر به رای شامل:
پیشینه
تفسیر به رای، روایات و
تفسیر به رای، دیدگاهها در معنای
تفسیر به رای نمونه‌هایی از
تفسیر به رای،
دلایل دیگر حرمت
تفسیر به رای.
فصل ششم: روش اجتهادی شامل:
اهداف، تعریف
روش اجتهادی ، شواهد و
دلایل تفسیر اجتهادی ، شرائط و مراحل
تفسیر اجتهادی، معرفی
تفاسیر اجتهادی .
گرایشهای
تفسیری شامل شش فصل:
فصل اول: گرایش صوفیانه و عرفانی شامل: تعریف گرایش عرفانی، مفهوم
صوفیه ،
باطنیه و
عارف ،
دلایل تفسیر عرفانی ، اصول و مبانی عرفانی در
تفسیر، نمونه‌ای از
تفسیر رمزی ، نقد دیدگاه
ابن عربی .
فصل دوم: گرایش کلامی. شامل:
پیشینه اندیشه‌های کلامی در
تفسیر ، تعریف
تفسیر کلامی ، مهمترین مباحث قرآن مورد اختلاف متکلمان، معرفی
تفاسیر کلامی.
فصل سوم: گرایش ادبی شامل:
اهداف،
تفسیر بیانی ،
تفسیر لغوی ،
تفسیر قرآن هرمنوتیک.
فصل چهارم: گرایش علمی قرآن کریم شامل:
اهداف،
قرآن و
علم ، نقش قرآن در پیدایش علوم، تعریف
علم ،
تعریف تفسیر علمی ، پیشینه
تفسیر علمی ، دیدگاهها،
ثابت و متغیر در دین ،
رابطه علم و دین ، آفات
تفسیر علمی ،
امتیازات تفسیر علمی ،
شرایط تفسیر علمی .
فصل پنجم: گرایش اجتماعی شامل:
اهداف، تعریف گرایش اجتماعی، معرفی
تفاسیر اجتماعی.
فصل ششم: گرایش فلسفی شامل:
اهداف، گرایش فلسفی، معرفی چند
تفسیر فلسفی ملحقات: ارزش نظریات
صحابی و
تابعین ،
تفسیر ترتیبی ، موضوعی،
تفسیر فقهی.
۱- در ابتدای هر فصل: اهداف آن فصل همراه با پیشینه تاریخی موضوع مورد بحث را بیان می‌نمایند.
۲- پس از طرح موضوع مورد بحث، دیدگاههای مختلف درباره آن را طرح و نتیجه گیری می‌نمایند.
۳- در هر روش
تفسیری برخی از
تفاسیر مشهور آن روش را معرفی می‌نماید.
۴- بخش دوم. فصل سوم: در این فصل پیرامون روش
روایی سخن گفته و پس از بررسی دیدگاهها در مورد آن، حجیت قول
اهل بیت -علیه‌السّلام -در
تفسیر قرآن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
۵- بخش دوم: فصل سوم: در این فصل روشهای
تفسیری اهل بیت علیه‌السّلام را شرح و توضیح می‌دهند.
۶- فصل چهارم از بخش دوم: در این فصل ارزش و جایگاه
عقل در
دین و عدم تعارض آن دو را مورد بررسی قرار داده، آنگاه
تفسیر قرآن با عقل را همراه با
دلایل آن توضیح می‌دهند.
۷- فصل چهارم از بخش سوم: در این فصل
آفات تفسیر علمی را در ده مورد بیان می‌نمایند.
۸- فصل چهارم از بخش سوم: در این فصل ابتدا
قرآن و
علم و نقش قرآن در پیدایش علوم را مورد بررسی قرار داده، آنگاه رابطه علم و دین و عدم تعارض بین آن دو را بیان می‌نمایند.
۹- از ویژگی‌های مهم آن تفکیک بین روش عقلی و روش اجتهادی است
کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای ۳۸۴ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- کاغذ: اعلاء ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد آن: گالینگور ۴- نوبت چاپ: اول ۵- تاریخ انتشار: زمستان ۱۳۸۱ ه. ش ۶- ناشر: انتشارات اسوه (وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه) ۷- تیراژ: ۳۰۰۰ نسخه ۸- دارای فهرست:
الف: موضوعات کتاب ب: منابع و مآخذ ۹- نام کتاب: روشها و گرایشهای
تفسیری ۱۰- نام مؤلف حسین علوی مهر.
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
