رواسم (قیاس)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

رواسم، از اصطلاحات علم منطق بوده و به قیاس ضمیر فاقد شرايط انتاج اطلاق می‌شود.

---

رواسم، از اصطلاحات علم منطق بوده و به قياس ضمير فاقد شرايط انتاج اطلاق می‌شود.

۱.۱ - تعریف در لغت و اصطلاح

رواسم جمع رسوم به معناى اثر است.
و در اصطلاح عبارت است از: قياس ضميرى که بر هيئت يکى از ضرب‌هاى عقيم اشکال اربعه تأليف شده باشد؛ مثلاً ضربى از شکل دوم بدون اختلاف در کیف تشکيل شود؛
مانند اينکه گفته شود: «فلانى گريزان است؛ پس دزد است». اصل اين قیاس ضمیر چنين است: «فلانى گريزان است، و هر دزدى گريزان است؛ پس فلانى دزد است» و يا اينکه ضربى از شکل اول با عدم ايجاب صغرا تشکيل شود؛ مانند: «هر ترسانى خائن است؛ پس زيد خائن نيست». اصل اين قياس که صغراى آن اضمار شده چنين است: زيد ترسان نيست، و هر ترسانى خائن است؛ پس زيد خائن نيست.
چون در قیاس خطابی افاده ظن، معتبر است، از اين‌رو مانع ندارد که صورت آن بر هيئت يکى از ضرب‌هاى عقيم تشکيل شود مشروط به آنکه افاده ظن کند و مفيد اقناع باشد.

---