رصّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَصَص (به فتح راء و صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای الصاق و چسباندن اجزاء چیزی به همدیگر است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره
بنی‌امیه و ضلالت دشمن از این ماده استفاده کرده است. از مشتقات این واژه در
نهج البلاغه به صورت:
رَصاص (به فتح صاد) به معنای قلع و سرب و
مَرْصوص (به فتح میم و سکون راء) به معنای محکم آمده است. از این ماده دو مورد در نهج البلاغه آمده است.
رَصّ به معنای الصاق و چسباندن اجزاء چیزی به همدیگر است. قلع و سرب را
رصاص گفته‌اند که اجزائش به هم فشرده شده است
مرصوص به معنای محکم است.
«حَتَّى إِذا قَبَضَ اللهُ رَسُولَهُ (صلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم) رَجَعَ قَوْمٌ عَلَى الاَْعْقَابَ... وَ هَجَرُوا السَّبَبَ الَّذی أُمِرُوا بِمَوَدَّتِهِ وَ نَقَلُوا الْبِناءَ عَنْ رَصِّ أَساسِهَ» «رصّ» در اینجا
مصدر به معنی
مفعول (مرصوص) است یعنی: «چون
خدا رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) خودش را
قبض روح کرد قومی به عقب برگشتند... و از سبب اتصال به رسول (یعنی
امام) کنار رفتند و بنا را از پایه محکمش به جای دیگری منتقل کردن.»
(شرح‌های خطبه:
)
«رَصُّ طَوْد» یعنی: «کوه محکم.»
(شرح‌های خطبه:
)
از این ماده دو مورد در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رصص»، ج۱، ص۴۵۱.
