رسائل امین الدولة ابن الموصلایا (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«رسائل امین الدولة ابن الموصلایا»، اثر امین الدوله،
ابو سعد بن ابی علی کاتب بغدادی ، مشهور به
ابن موصلایا (۴۱۲ ق)، است که در باره نامه‌ها و اشعاری است که وی برای ممالک مختلف نوشته است.
رسائل ابن الموصلایا، از مهم‌ترین رسائلی است که به عنوان سند تاریخی بر
خلافت عباسی در
قرن پنجم قمری می‌باشد و ابن الموصلایا آنها را برای خلفاء عباسی انشاء کرده است و به سلاطین سلاجقه و وزرای آنها و پادشاهان ولایت‌های اسلامی که تابع خلافت عباسی بوده‌اند، نوشته است.
معمول رسائل، متعلق به قضایای سیاسی، نظامی، اجتماعی، اقتصادی و اداری می‌باشد.
در بخش اول کتاب، نوشته‌های محقق
عصام مصطفی عبد الهادی عقله و سخنی از ناشر (مرکز زاید للتراث و التاریخ) درج شده و در بخش دوم، ۶۶ نامه دیوانی و شخصی از ابن الموصلایا ذکر گردیده و در قسمت پایانی، فهرست رسائل، خاتمه و مصادر و مراجع گنجانده شده است.
محقق، در ضمن نوشته‌های خود، زیر عنوان «الدراسة» مطالب ارزنده‌ای را در ضمن چهار فصل، پیرامون مؤلف رسائل و اهمیت نامه‌ها و روش تحقیق، احوال سیاسی خلافت عباسی در سایه سیطره حکومت
سلجوقی ، وابستگی‌ها و ارتباطات
عباسیه به قوای محیط بر دار الخلافه و اداره خلافت در فاصله بین سال‌های ۴۴۷- ۴۸۷ ق، بیان کرده است.
محتوای رسائل ابن الموصلایا، غالبا بدین قرار است که در ابتدا،
حمد الهی می‌کند و در مقام دوم، ذکری از رسول الله و اعمال وی در نشر دین را خاطرنشان می‌نماید و
شرک و
نفاق را
نفی می‌کند و در مرتبه سوم، نعمت‌های
خدا را بر خلیفه یاد می‌کند و مقام وی را مانند وارثان
رسول خدا می‌شمرد، سپس مناسب با موضوع رساله، مطالب خویش را ایراد می‌نماید.
مخاطب پاره‌ای از نامه‌ها، افرادی از قبیل نظام الملک، جلال الدوله، عضد الدوله، رکن الدین، خاتون ترکان همسر
ملک شاه سلجوقی و... می‌باشند.
محقق کتاب، برای هر رساله، شماره‌ای گذاشته و لغات مشکل آن را از کتب لغت درآورده و ترجمه نموده، مصادر و مراجع را خاطرنشان کرده،
آیات قرآن و
احادیث نبوی را که در متن رسائل آمده، به سند آنها ارجاع داده است، الفاظ لغوی غریب را شرح نموده و مصطلحات آنها را با رجوع به معاجم لغوی و کتب مصطلحات بیان کرده است.
در پایان کتاب، فهرست رسائل ذکر شده است.
نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
