• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَتْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: رَتْق (مفردات‌قرآن)، رتق.


رَتْق (به فتح راء و سکون تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای بستن و منظّم کردن است.
پنج مورد از این ماده در «نهج البلاغه» آمده است.



رَتْق به معنای بستن و منظّم کردن است. «رَتَقَهُ‌ رَتْقاً: سدَّهُ‌ و اغلقهُ‌»
و گویند «رجل راتق فاتق» یعنی مردی است که می‌بندد و می‌گشاید.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - رَتْقاً - خطبه ۱۳۰ (تودیع ابوذر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) آنگاه که عثمان، ابوذر را به ربذه تبعید می‌کرد در تودیع ابوذر چنین فرمود:
«یا اَباذَرٍّ... وَ لَوْ اَنَّ السَّماواتِ وَ الاَْرَضینَ کانَتا عَلَی عَبْد رَتْقاً ثُمَّ اتَّقَی اللهَ لَجَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْهُما مَخْرَجاً... »
«ای اباذر... اگر آسمان‌ها و زمین بر بنده‌ای بسته باشند و او تقوی کند، خداوند برای او راه فرجی و خروجی قرار دهد.»


۲.۲ - فَرَتَق - خطبه ۲۱۳ (وصف پیامبر اکرم)

درباره رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«اَرْسَلَهُ بِالضّیاءِ وَ قَدَّمَهُ فی الاصْطِفاءِ فَرَتَقَ بِهِ الْمَفاتِقَ وَ ساوَرَ بِهِ الْمُغالِبَ»
«او را با قرآن نورانی فرستاد و در پیامبری بر دیگران فضیلت داد و با او محل‌های گشاده (فساد و اختلال) را مسدود کرد و او را بر هر که به فکر غلبه بر حق بود غالب گردانید.»
رجوع شود به (سور) «ارتتاق» از باب افتعال به معنی بسته شدن که دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.



پنج مورد از این ماده در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۳۲.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۶۶.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۲، ص۳۴۸.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۹۲، خطبه۱۳۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۸، خطبه۱۲۶.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۸، خطبه۱۳۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۱، خطبه۱۳۰.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۶۵.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۶۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۳۹۶-۳۹۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۳۷-۲۳۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۵۲.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۲۳، خطبه۲۱۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۲۰، خطبه۲۰۸.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۳۰، خطبه۲۱۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۵، خطبه۲۱۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۵-۵۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۱۹۵-۱۹۶.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۸۴-۸۶.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۶۳.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۹۲، خطبه۱۳۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۲۳، خطبه۲۱۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۶۸، خطبه ۲۳۰.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۱۹، خطبه ۲۱۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رَتَق»، ج۱، ص۴۳۲.    






جعبه ابزار