• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذِکْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ذِكْر (به کسر ذال و سکون کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای ياد كردن است خواه با زبان باشد و خواه با قلب و خواه بعد از نسیان باشد و يا با ادامه يادآورى.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
تَذَّكر به معنای يادآورى است؛
ذِكْرة نيز چنين است.
از اين ماده موارد زيادى در «نهج البلاغه» آمده است.



ذِكْر به معنای ياد كردن است خواه با زبان باشد و خواه با قلب و خواه بعد از نسيان باشد و يا با ادامه يادآورى.
راغب گويد: حفظ به اعتبار نگه‌داشتن و ذكر به اعتبار حاضر كردن در ذهن است، گاهى به حضور شى‌ء در ذهن و گاهى به قول اطلاق مى‌شود.
تَذَّكر به معنای يادآورى است.
ذِكْرة نيز چنين است.



موردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - ذَكَر - حکمت ۳۹

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«طوبَى لِمَنْ ذَكَرَ الْمَعادَ وَ عَمِلَ لِلْحِسابِ وَ قَنِعَ بِالْكَفافِ وَ رَضیَ عَنِ اللهِ.»
(خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد و براى روز حساب عمل كند و به مقدار کفایت قناعت نمايد و از خدا راضی باشد.)



از اين ماده موارد زيادى در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۴.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۰۹.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۲۸.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت۳۹.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۲، حکمت۴۴.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۷، حکمت۴۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۵، حکمت۴۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۹۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۸۲.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۷۱.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۱، حکمت۳۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذکر»، ج۱، ص۴۱۴.    






جعبه ابزار