ذَکَو (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَکَو (ذَکا) (به فتح ذال و کاف) از
واژگان نهج البلاغه است و دو مورد از آن در
نهج البلاغه آمده است.
يكى «
«ذاكى العمل»» است كه در نسخه ديگرى به صورت «
«زاكى العمل»» نقل شده است.
اگر تعبير اوّل صحيح باشد
منظور «پاكى»
عمل است ولى
ذَکَو با ذال به معنى پاكى نيامده است.
ذَکَو: دو مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است؛ يكى «
«ذاكى العمل»» است
كه در نسخه ديگرى با «ز» يعنى «
«زاكى العمل»» نقل شده است.
اگر تعبير اوّل صحيح باشد
منظور «پاكى» عمل است ولى
ذَکَو با ذال به معنى پاكى نيامده است،
مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اختلاف اشخاص می‌فرمايد:
«فَتامُّ الرُّواءِ ناقِصُ الْعَقْلِ وَ مادُّ الْقامَةِ قَصيرُ الْهِمَّةِ وَ ذاكی الْعَمَلِ قَبيحُ المَنْظَرِ وَ قَريبُ الْقَعْرِ بَعيدُ السَّبْرِ.» يعنى: «بعضى زيباروى و كم
خرد و بعضى قد بلند و كم همّت و بعضى پاک عمل و
بد منظر و بعضى كوتاه قدّ و عميق درک است.»
آن حضرت در وصف
جهنم فرموده:
«بَعيد خُمودُها ذَاک وُقودُها مَخوف وعيدُهَا عُم قَرارُها مُظْلِمَة أَقْطارُها.» گويند: «ذَكَت النارُ: اشتدَّ لهيبها» يعنى شعله‌اش شديد شد.
يعنى: «دشوار است خاموش شدن
آتش آن، شديد است اشتعال آن، مخوف است
وعید آن، كور و
ظلمت است قرارگاه آن، ظلمانى است اطراف آن.»
(نعوذ بالله منها)
دو مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذکو»، ج۱، ص۴۱۵.
