ذَنَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَنَب (به فتح ذال و باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای دُم حیوان است.
این واژه چهار بار در
نهج البلاغه آمده که دو بار درباره دم
طاوس به کار رفته است.
ذَنَب (بر وزن شرف) به معنای دم حيوان و غيره است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره دم طاووس می‌فرماید:
«وَ ذَنَب أَطالَ مَسْحَبَهُ.» (و دُمى كه دامنه آن را طولانى گردانيد.)
آن حضرت هم چنین می‌فرماید:
«وَ يَتَصَفَّحُ ذَنَبَهُ وَ جَناحَهُ.» (و به بال‌ها و دمش خيره نگاه مى‌كند.)
امام (صلوات‌الله‌علیه) كلام ذيل را ظاهرا درباره
مهدی موعود (صلوات‌اللّه‌علیه) فرموده:
«فَهُوُ مُغْتَرِبٌ إِذا اغْتَرَبَ الاِْسْلامُ وَ ضَرَبَ بِعَسيبِ ذَنَبِهِ وَ أَلْصَقَ الاَْرْضَ بِجِرانِهِ بَقيَّةٌ مِنْ بَقايا حُجَّتِهِ خَليفَةٌ مِنْ خَلائِفِ أَنْبيائِهِ.» «
عسيب» به معنای بيخ و اصل دم حيوان است. «جران» مقدم گردن
شتر را گويند ما بين محل
ذبح و
نحر.
يعنى «او (علیه‌السلام) با
اسلام است. چون اسلام غريب شود و اصل دمش را بر
زمین زند (خسته شود) و گردنش را بر زمين بچسباند، او نيز غريب مى‌شود، او بقيّه‌ای است از بقاياى
حجت‌های خداوند و جانشينى است از جانشينان پيامبرانش!»
آن حضرت فرموده:
«ضَرَبَ يَعْسُوبُ الدّينِ بِذَنَبِهِ ...» (پيشواى
دين (
خشم گيرد) و آمادگى خود را اعلام مى‌كند.)
(شرح‌های غریب:
)
غریب ۱ كه در «خرف» گذشت.
این کلمه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذنب»، ج۱، ص۴۱۸.
