• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذَرْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ذَرْف (به فتح ذال وسکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای جریان است.
از مشتقات این ماده که در نهج البلاغه آمده تَذْريف (به فتح تاء و سکون ذال) به معنای زياد شدن است.
از اين ماده دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.



ذَرْف به معنای جريان است.
تَذْريف به معنای زياد شدن است.
«ذَرَّفَ‌ على المائة: زاد.»



مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - ذَرَّفْتُ - خطبه ۲۷ (درباره خودش)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه خودش فرموده:
«قالَتْ قُريْشٌ: إِنَّ ابْنَ أَبی طالِب رَجُلٌ شُجاعٌ وَ لْكِنْ لا عِلْمَ لَهُ بِالحَرْبِ. للهِ أَبوهُمْ وَ هَلْ أَحدٌ مِنْهُمْ أَشَدُّ لَها مِراساً وَ أَقْدَمُ فيها مَقاماً مِنّی؟! لَقَدْ نَهَضْتُ فيها وَ ما بَلَغْتُ العِشْرينَ و ها أناذا قَدْ ذَرَّفْتُ عَلَى السِّتّينَ! وَ لكِنْ لا رأْیَ لَمِنْ لا يُطاعُ.»
«قریش گويند: پسر ابوطالب مرد شجاعى است ولى فنون جنگ را نمى‌داند. رحمت به پدرشان آيا كسى از آن‌ها تجربه‌اش از من بيش‌تر و يا در شركت در جنگ از من با سابقه‌تر است. من هنوز به بيست سال نرسيده بودم كه به جنگ برخاسته‌ام و الآن عمرم از شصت سال بيش‌تر است.»


۲.۲ - ذَوارِف - خطبه ۲۱۱ (زمین)

آن حضرت درباره زمین فرموده:
«فَسُبْحانَ مَنْ أَمْسَكَها ... فَوْقَ بَحْر لُجّیّ راكِد لا يَجْری ... تُكَرْكِرُهُ الرّياحُ الْعَواصِفُ وَ تَمْخُصُهُ الْغَمامُ الذَّوارِفُ
يعنى «پاک و منزّه است خدایی كه زمين را نگاه داشته بالاى درياى بيكرانى كه ايستاده حركت نمى‌كند، مردّد مى‌كند آن را بادهاى تند و مى‌فشارد آن را ابرهاى جارى شونده.»
(شرح‌های خطبه: )



از اين ماده دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۶۰.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۲، ص۲۹۸.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه۲۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۶۶، خطبه۲۷.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه۲۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷، خطبه۲۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۶۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۰۱.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۱، خطبه۲۱۱.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۱۸، خطبه۲۰۶.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۲۸، خطبه۲۱۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۳، خطبه۲۱۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۱۸۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۷۱.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۵۵.    
۲۲. سید ضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه۲۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۲۱، خطبه۲۱۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذرف»، ج۱، ص۴۱۳.    






جعبه ابزار