ذَنَب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَنَب (به فتح ذال و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای دُم حیوان، اسب دراز دم و دلو دم دار است و جمع آن
ذَنوب (به فتح ذال) می‌باشد که دو بار در
آیه ۵۹ سوره ذاریات آمده است.
ذَنَب (بر وزن فرس) به معنى دُم حيوان و غيره است و ذنب (بر وزن عقل) در اصل به معنى گرفتن دم حيوان و غيره است. هر فعلی كه عاقبتش وخيم است آن را ذنب گويند زيرا كه جزاى آن مانند دم حيوان در آخر است و لذاست كه به گناه تبعه گويند كه جزايش در آخر و تابع آن است.
(فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوباً مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحابِهِمْ فَلا يَسْتَعْجِلُونِ) راغب ذَنوب را
اسب دراز دم و دلو دمدار گفته و می‌گويد به طور استعاره در معناى نصيب به كار می‌رود
يعنى «براى
ستمگران نصيبى از
عذاب هست مانند نصيب ستمگران گذشته پس
عجله نكنند.»
طبرسی آن را دلو پر از آب گفته و آنگاه نصيب معنى كرده است.
ابن اثیر در
نهایه آن را دلو بزرگ گفته و از بعضى نقل می‌كند كه ذنوب نمی‌گويند مگر آنكه آب داشته باشد و گويد در حديث بول اعرابى آمده كه «
أَمَرَ بِذَنُوبٍ مِنْ مَاءٍ فَأُرِيقَ عَلَيْهِ» يعنى «دستور داد تا دلوى پر از آب بر آن ريخته شد.»
صحاح آنرا اسب دراز دم، نصيب، دلو پر از آب و غيره گفته است.
قاموس: اسب دم كلفت،
روز پر شر، دلوی كه آب دارد. نصيب و غيره معنى كرده است.
به هر حال مراد از آن در آيه شريفه نصيب است و اعتباری كه در ذنب گذشت
در آن نيز جارى و نصيب
عذاب را ذنوب گفته‌اند زيرا مثل دم در آخر است.
ذَنوب (به فتح ذال) دو بار در
آیه ۵۹ سوره ذاریات آمده است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذنوب»، ج۳، ص۲۸.
